'We kiezen graag een favoriet, maar het is én-én'

26.11.2021 Joyce Beuken

De experts zijn op de hoogte van het reilen en zeilen van de warmtetransitie, maar het draagvlak van de burger heeft een veto. Hoe krijg je de bewoners overtuigd? Sven Ringelberg, strategisch adviseur duurzaamheid voor gemeente Rotterdam, trekt lessen uit het verleden en deelde deze tijdens zijn seminar op consumentenbeurs Huis & Energie.

“Ik zie mezelf niet als expert,” stelt Ringelberg. “Maar ik ben wel nieuwsgierig en ik deel graag kennis.” De hogere gasprijs ziet hij als de wake up call waar hij lange tijd op hoopte. “We worden wakker van het feit dat we zo afhankelijk geworden zijn. We hebben niet genoeg aan het gas in Groningen.”

Daad bij woord
Het aantal aanvragen voor warmtepompen en isolatie zag de adviseur en auteur twee keer zo hoog worden naar aanleiding van de prijsstijging. “Hogere gasprijzen motiveren mensen om onderzoek te gaan doen. En het is niet alleen woord, maar ook daad, want veel van de offertes worden ook wel degelijk akkoord bevonden.”

Maar het is niet enkel rozengeur en maneschijn, waarschuwt Ringelberg. “Je krijgt nu enorme pieken en dalen in vraag en aanbod. Momenteel zien we een enorm vraagpiek. Sommige materialen zijn mede daardoor lastig te krijgen waardoor de prijs van het product omhoog gaat.” In Engeland kun je volgens Ringelberg de gevolgen hiervan al zien. Daar zijn dusdanig veel isolatievouchers aangevraagd dat de marktprijs hard omhoog ging. “De extra voordelen worden te niet gedaan door de stijging van de prijs van het product. Daarom moet de overheid een stabiel en langjarig subsidiebeleid verzorgen.”

Sociaal onacceptabel
Ringelberg verwacht dat hybride warmtepompen enorm in populariteit zullen gaan toenemen. “De terugverdientijd zou tussen de vier en acht jaar zijn. Toen dit bereikt werd voor zonnepanelen betekende dat een omslagpunt voor veel mensen. Isolatie is nu al voordelig en het bespaart enorm, maar het wordt daarnaast steeds meer sociaal onacceptabel om enkel glas te hebben en een ongeïsoleerde vloer”, stelt Ringelberg.

Het zorgpunt is volgens hem hoe we de mensen mee krijgen die de investering niet kunnen doen. “Er zijn miljoenen voor beschikbaar gesteld, maar hoe krijgen we dat geld bij de mensen die het nodig hebben? Het is net als het voordeel op de energiebelasting: het komt al snel terecht bij mensen voor wie het niet onmisbaar is.”

Renoveren en verduurzamen hand in hand
Ringelberg meent dat all-electric ook een groei mag verwachten. “Voor mensen is overstappen op all-electric bijna een renovatie. De investering ligt hoger en de terugverdientijd langer. Maar voor mensen die verhuizen en hun nieuwe woning sowieso al gaan renoveren is de stap veel makkelijker te maken.”

Wie niet van plan is om de boel te strippen, komt door stapsgewijs te verduurzamen ook een heel eind. “In Nederland kiezen we vaak een favoriet. Maar van het aardgas af gaan is niet perse beter of slechter.” Ringelberg beaamt wel dat niet vergeten mag worden dat de hybride warmtepomp niet heilig is. “We moeten het eerlijke verhaal blijven vertellen. Maar de overheid moet zowel inzetten op aardgasvrije wijken waar dat mogelijk is, als zich hardmaken voor stapsgewijs te verduurzamen in de rest van het land. In sommige wijken is een warmtenet een hele logische stap, terwijl andere woningen meer baat hebben bij hybride pompen.”

Besparen of verbannen
Ringelberg: “80 tot 90 procent van de acties zijn gericht op de besparing van aardgas in plaats van gas in de ban te doen. Het is aan de rijksoverheid om de middelen en wettelijke kaders beschikbaar te maken.”

Ringelberg schreef het boek De Nederlandse aardgastransitie over de warmtetransitie in de jaren ’60. Uit de wijze waarop het land binnen tien jaar van kolen als voornaamste verwarmingsbron over wist te gaan op aardgas, kunnen veel lessen gehaald worden die ons bij de huidige warmtetransitie vooruit helpen, meent Ringelberg.

Simpel Subsidie
Ook richtte hij het bedrijf Simpel Subsidie op. Met behulp van datakoppelingen worden aanbieders van isolatiemateriaal, warmtepompen en zonneboilers verenigd om verduurzaming makkelijker maar ook financieel aantrekkelijker te maken.