De recente stijgingen van de gasprijzen en de meestijgende kosten van mensen die op een warmtenet zijn aangesloten hebben het imago geen goed gedaan, zo merkte Stichting Warmtenetwerk. Om ideeën op te doen om meer vaart te krijgen achter de uitrol van warmtenetten organiseerde de stichting daarom onlangs een kennissessie. Peter van Vugt, senior adviseur warmtetransitie bij het Expertise Centrum Warmte (ECW), sprak er over de nieuwste versie van de Template Businesscases Warmtenetten.

Het ECW biedt een template, dat is ontwikkeld door TNO, voor het maken van een businesscase voor een warmtenet. De template geeft de businesscase weer vanuit het perspectief van het warmtebedrijf.

Vandaar dat er ook warmtebedrijven zitten in de werk- en stuurgroep, waarin ook het ECW, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Economische Zaken en Klimaat zitten.

Het doel van de template is om het vertrouwen tussen partijen te vergroten door businesscase transparant te maken voor alle betrokken partijen, legt Van Vugt uit. “Dat helpt.”

Al vonden warmtebedrijven de stap “best groot” om dusdanig transparant te gaan werken. “Maar transparant zijn is echt nodig om verder te komen, we zien daar nu de resultaten van”, aldus een van de gebruikerservaringen die Van Vugt deelt.

Uiteindelijk moet de template voor woningcorporaties en gemeenten de vraag kunnen beantwoorden of het binnen hun warmteproject interessant is om een warmtenet te ontwikkelen.

Geen harde waarheden in businesscase warmtenet
Op basis van de gebruikerservaringen heeft ECW het template verder ontwikkeld zodat er meer maatwerk mogelijk is. Ook heeft adviesbureau Berenschot – in opdracht van het ECW – de template en handleiding up-to-date gemaakt.

De template berekent de aansluitbijdrage en de kostendekkingsbijdrage waarmee een gegeven rendement wordt behaald. Dankzij de update kan het model “meer mogelijkheden bieden om gevoeligheden scherper in kaart te brengen”, stelt Van Vugt.

“Het model werk goed voor het onderlinge gesprek”, liet een van de gebruikers van de template aan het ECW weten. “Voor een financieringsbeslissing is het niet gedetailleerd genoeg. We werken dan met een ‘gespiegeld’ eigen model. De uitkomsten komen vrij goed met elkaar overeen.”

Van Vugt drukt iedereen daarom ook op het hart dat de template slechts indicaties geeft. “Geen enkel project is gelijk, en dus ook geen enkele businesscase. We moeten beseffen dat er geen harde waarheden zijn in het ontwikkelen van een warmtenet.”

Uit de evaluatie van de gebruikerservaringen blijkt eveneens dat de businesscase van warmtenetten “zeer gevoelig” is voor warmtetarieven, de compactheid van de wijk, de participatiegraad en het projectrendement. “De template is daarom ook handig aan de voorkant tijdens het financieringsgesprek”, zo leert de ervaring.

Maar met name de tarieven blijven lastig, want "een warmtebusinesscase is voor dertig jaar, wat zijn je tarieven voor zo’n lange periode", zo vraagt Van Vugt zich af. Een realistische constatering, maar een moeilijke boodschap richting de financiële instellingen die de warmtenetten moeten gaan financieren.

Regelingen ondersteunen, maar overtuigen lang niet altijd
Waar particuliere VvE’s de beschikking hebben over subsidie uit de ISDE, kunnen gemengde VvE’s en verhuurders zich wenden tot de Stimuleringsregeling aardgasvrije huur (SAH). Ook hiervoor is de template te gebruiken.

“Daarin waren de gemengde VvE’s nog een pijnpunt”, zo vertelt Van Vugt. “Maar dat is nu opgelost, die komen nu ook in aanmerking. Binnen het Beleidsprogramma versnelling verduurzaming gebouwde omgeving is aanvullende ondersteuning voor warmtenetten aangekondigd, maar meer dan dat is nog niet bekend.”

Lees ook: Wat betekent het nieuwe beleidsprogramma gebouwde omgeving voor de warmtesector?

De SAH heeft als doel om huurwoningen en gemengde VvE’s aan te sluiten op warmtenetten en woningen die al op een warmtenet zijn aangesloten, volledig aardgasvrij te maken. Hiervoor is er een kleine 200 miljoen euro beschikbaar gemaakt vanuit de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

Het aantal aanvragen op 1 juni 2022 is: 163, waarvan 155 verstrekt en 5 definitief vastgesteld. Daarvoor is inmiddels 88,5 miljoen euro verleend en nog eens 38.000 euro aangevraagd. Wat betekent dat nog 55 procent (106,8 miljoen euro) beschikbaar is, aldus Van Vugt. 31 december 2023 sluit de mogelijkheid om nog een aanvraag te doen.

Om meer aanvragen te stimuleren en de subsidie breed in te kunnen zetten voor het aardgasvrij maken van Nederland kan de SAH inmiddels zelfs ingezet worden voor het aanschaffen van een volledig elektrische kookvoorziening.

Het blijft lastig om mensen te overtuigen om mee te gaan in het aardgasvrije verhaal. In veel gevallen krijgen zij een kostbare operatie dezelfde warmte voor dezelfde prijs en zit de waarde in een duurzamer gebouw. Zeker voor mensen met een laag inkomen is dat nog te vaak een vooruitzicht dat nauwelijks leeft omdat zij al moeite hebben om het eind van de maand te halen. Des te meer reden om de businesscase van warmtenetten snel te verbeteren.