Duurzame warmte draait om meer dan geldbesparing

16.02.2021 Joyce Beuken

Duurzame warmte draait om meer dan geldbesparing

Hoe krijg je de bevolking enthousiast voor de overstap op duurzame warmte? Sven Ringelberg is werkzaam als adviseur bij Gemeente Rotterdam. Hij is verantwoordelijk voor het thema duurzaam binnen de afdeling Bouw en Woningtoezicht. Hij volgt de energietransitie nauw en schrijft hier ook regelmatig over op zijn blog Transitiepaden. Met name het draagvlak is volgens hem een heikel onderwerp.

"De afdeling Bouw en Woningtoezicht bemoeit zich met de kwaliteit van de gebouwde omgeving," vertelt Ringelberg. "We kijken zowel naar de basiskwaliteit nu als de gewenste situatie over 30 jaar. Ik houd me met name bezig met het beleid en strategie. De strategische keuzes en de projecten met betrekking tot het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. 

"Weerstand vanuit bewoners is niet ongewoon. Wat ik merk is dat er vanuit de professionals vooral gesproken wordt over terugverdientijd. Het gaat vaak over kosten omdat dit een aantrekkelijk aspect is. Het is ook simpel: als je je woning verduurzaamt, betaalt dat zich uiteindelijk terug. De financiën worden daarom vrijwel direct aangekaart als men in gesprek gaat over verduurzamingsmaatregelen."

Geld niet als hoofdzaak

“Wat ik hier in Rotterdam vaak zie is dat bewoners de financiële middelen niet direct klaar hebben liggen. De boodschap is dat je eerst moet investeren voordat je kunt besparen. Dat is niet aantrekkelijk voor veel bewoners”, benoemt Ringelberg. Hij zoekt bewust naar een ander focuspunt. “Ik hou me bezig met hoe ik verduurzaming kan verkopen op een manier waardoor mensen het zelf interessant gaan vinden en niet vanuit puur financieel oogpunt.”

“Uit onderzoek is gebleken dat als je mensen als consument benadert en het alleen maar hebt over kosten en geld, dat dat ook het enige is waar ze over na gaan denken”, vervolgt Ringelberg zijn verhaal. “Maar wat je wilt is dat de energietransitie ook invloed uitoefent op de mentaliteit van mensen, en hoe we met dingen omgaan. Als je het vervolgens alleen maar over geld hebt, gaat die mentaliteitsverandering er niet komen.”

Houding tegenover duurzaamheid

“Je wilt de bewoners afscheid laten nemen van aardgas. Als je het alleen maar hebt over dat het duurzame alternatief niet duurder mag zijn dan aardgas, bereik je geen gedragsverandering en inzicht.” Mensen moeten volgens Ringelberg ook begrijpen dat aardgas op een gegeven moment ook echt verdwijnt in vergelijking met alternatief.

“Ik wil niet zeggen dat het aanhalen van de kosten niet goed is. Maar de focus ligt er te veel op. Er zijn meer redenen dan enkel de kosten om te kiezen voor verduurzaming. Ik heb een studie gedaan naar de meest voorkomende woningtypes en hun bouwjaar, om te kijken of er meer advies kan worden gegeven op woningniveau. Bewoners denken vaker in kleine stapjes en niet in grote renovatieprojecten. Het advies moet aansluiten bij de behoefte van bewoners.

"Mensen willen weten wat er mogelijk is bij hun specifieke woning. Als iemand een appartement heeft uit de jaren ’60 moeten wij kunnen vertellen wat de mogelijkheden zijn." Wat mensen beweegt zijn naast lagere energielasten ook zaken als comfort, beaamt Ringelberg. "Iemand die enkelglas heeft wil daar nu van af."

Verificatie in de buurt

In de jaren ’70 vond er volgens Ringelberg ook een groot nationaal isolatieprogramma plaats, waarbij dubbelglas een zeer populaire oplossing was. “In het geval van dubbel glas was terugverdientijd niet doorslaggevend. Je merkt natuurlijk een enorm verschil tussen dubbelglas en enkelglas op het gebied van gemak. Woningen met enkelglas koelen snel af in de winter en worden warm in de zomer. Daarnaast beslaat enkelglas sneller.”

Dat de ramen snel beslaan, wijst ons volgens hem op een ander aspect: status. “Als je buren dubbelglas en onbeslagen ramen hebben, valt het natuurlijk des te meer op als jouw ramen wel beslagen zijn. Het valt ook op als je buurman wel zonnepanelen heeft en jij niet. Dat kan voor mensen ook een reden zijn om ergens voor te kiezen. Een van de grootste motivaties voor veel mensen is dat de buurman of buurvrouw iets heeft.”

Statussymbool

Duurzame warmte is meer dan een verdienmodel. Het is een belangrijk onderdeel van de oplossing van het klimaatprobleem, maar kan daarnaast dienen als een accessoire waar je de blits mee maakt. Al deze voordelen moet je volgens Ringelberg samenvoegen in de boodschap. "In het geval van duurzame warmte is het bijvoorbeeld koeling wat de komende jaren steeds belangrijker gaat worden. Misschien dat duurzamewarmtesystemen met koeling wel een nieuw statussymbool worden."