De kranten staat er richting de verkiezingen vol mee. De rijksoverheid moet zich meer gaan bemoeien met aardgasvrij en de energietransitie, want anders gaat het hem niet worden. De gedroomde decentralisatie van deze opgave en rol van de gemeenten blijkt niet ideaal. Het is alleen jammer dat we voor deze conclusie best wel de tijd hebben genomen met als risico dat draagvlak voor de energietransitie afneemt. Een grote opgave als aardgasvrij en de warmtetransitie is voor veel gemeenten niet te overzien. Expertise ontbreekt, er is niet genoeg mankracht en veelal ontbreekt de wet- en regelgeving om versnelling mogelijk te maken.

Wat ontbreekt er?

Het PBL en eerdere  evaluaties gingen hier al uitgebreid op in, maar het is de moeite dit samen te vatten. In grote stappen aardgasvrij en lanceren van renovatieprojecten op grote schaal blijkt een stuk lastiger dan gedacht. Daarbij komt dat je stabiliteit en duidelijk beleid nodig hebt om te versnellen. Particulieren investeren alleen als ze weten waar ze aan toe zijn. Hetzelfde geldt natuurlijk voor bedrijven. Voor een deel heeft de politiek het aan zichzelf te danken dat er vertraging optreedt. Neem de onduidelijkheid over subsidieregelingen, constant veranderde meningen over de kosten van het aardgas en onwelwillendheid een einddatum voor dit aardgas te noemen in de wijken waar geëxperimenteerd wordt.

Wat ontbreekt er dan? Meer kaders en keuzes vanuit de Rijksoverheid die gemeenten in staat stellen aan de slag te gaan. Beide partijen hebben hier een rol te vervullen. Het waren zelf de gemeenten die hebben aangedrongen op een grote rol en nu inzien dat dit niet altijd even gemakkelijk gaat. Daar waren de proeftuinen aardgasvrij voor bedoeld, laten we daarom niet te streng zijn voor onszelf. Leren is belangrijk, maar het is nu wel zaak om door te pakken. De oplossing is niet meer ambtenaren erbij op lokaal niveau, maar duidelijke keuzes maken. De energietransitie moet meer gaan over uitvoering en techniek dan strategische discussies en beleidsdocumenten.

Een aardgasvrije limerick

Om de politiek in Den Haag aan te moedigen kan ik een zoveelste lijstje maken met acties en keuzes die gemaakt moeten worden. Dit is een beetje saai en blijft niet hangen. Een aardgasvrije limerick, dat doet misschien meer:

De politiek in Den Haag

maakt aardgasvrij nogal vaag.

Wie betaalt wat en tegen welke prijs,

is woonlastenneutraal de juiste eis?

Gemeenten doen hun beklaag

 

Tijd voor wat meer regie,

zo ontstaat de juiste chemie.

Duidelijke keuzes door het rijk,

de basis voor een aardgasvrije wijk

Is deze discussie daarmee: fini?