Waar het kabinet vast wil houden aan de belangrijkste – en wettelijke – klimaatdoelstelling van 55 procent broeikasgasemissiereductie in 2030, schrapt het klimaatmaatregelen. En terwijl de Nederlandse groene productiecapaciteit van warmtepompen fors is gegroeid, zullen het huidige beleid en marktomstandigheden ervoor zorgen dat de afzetmarkt de komende jaren zijn potentie niet kan benutten. Nederland heeft alle middelen in handen om zijn CO2-uitstoot fors te verminderen én zijn economie te verduurzamen, maar het huidige beleid sluit daar niet op aan.

In de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2024 maakt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) duidelijk dat het “heel onwaarschijnlijk” is dat Nederland zijn wettelijke klimaatdoel van 55 procent broeikasgasemissiereductie in 2030, ten opzichte van 1990, zal halen. Met het huidige beleid komt Nederland namelijk niet verder dan 45 tot 52 procent emissiereductie in 2030. Bovendien is de kans slechts 10 procent dat de emissiereductiedoelstelling voor de gebouwde omgeving wordt gehaald.

Een van de normeringen waartoe het vorige kabinet had besloten is de zogenoemde hybride warmtepompnorm vanaf 2026. Wanneer een cv-ketel aan vervanging toe zou zijn, zou deze vanaf 2026 moeten worden vervangen door een warmtepomp die ten minste hybride zou zijn. Tenzij deze niet zou passen in de woning, niet in staat zou zijn om comfortabel en kostenefficiënt (terugverdientijd van maximaal zeven jaar) te verwarmen of wanneer de wijk binnen tien jaar zou overgaan op een warmtenet.

Dutch New Energy Research berekende in het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2024 dat een ineffectieve hybride warmtepompnorm zou leiden tot de installatie van 150.000 tot 200.000 warmtepompen in 2026. Dit zou kunnen oplopen tot 200.000 tot 250.000 geïnstalleerde warmtepompen in 2030. Een effectieve norm zou resulteren in het beoogde aantal van 250.000 tot 300.000 geïnstalleerde warmtepompen per jaar vanaf 2026.

In het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 24/25 laat Dutch New Energy Research zien dat de installatie van warmtepompen in de residentiële sector in 2024 met 35 procent is gedaald, ten opzichte van 2023. Dat zijn 51.000 minder geïnstalleerde warmtepompen dan vorig jaar en zo’n 35.000 tot 65.000 minder dan verwacht op basis van acht verschillende scenario’s.

Dat de verwachtingen voor 2024 niet zijn uitgekomen ligt aan de huidige marktomstandigheden die over heel Europa ongunstig zijn en overal resulteren in teruglopende installaties. Dat het voor Nederland niet te verwachten is dat dit de komende jaren sterk zal verbeteren, is te wijten aan het huidige kabinetsbeleid. Het huidige kabinet heeft namelijk besloten de hybride warmtepompnorm af te schaffen al voordat deze zou worden ingevoerd. Bovendien wil het kabinet zowel het totale ISDE-budget vanaf 2025 als de subsidiehoogte voor warmtepompen verlagen.

De hybride warmtepompnorm in combinatie met de ISDE was niet alleen ter ondersteuning van de warmtepompvraag, maar ook van het warmtepompaanbod. Met deze steun in de rug hebben verschillende warmtepompfabrikanten namelijk besloten om hun productiecapaciteit op te schalen. Door het huidige beleid dreigen deze investeringen een extra hypotheek te leggen op hun al teruglopende verdienmodel. Terwijl de Europese Commissie juist in dit jaar een doelstelling heeft geformuleerd in de Net-Zero Industry Act van 31 gigawatt in 2030, 33 keer meer dan Nederland waarschijnlijk in 2024 zal verkopen.

Het Nederlandse beleid om minder in te zetten op (nationaal geproduceerde) warmtepompen is daarmee niet in lijn met het Europese beleid. Door de warmtepompsector te blijven stimuleren en zo het groene verdienvermogen van Nederland richting de toekomst uit te bouwen had het kabinet ervoor kunnen kiezen om zijn beleid in lijn te brengen met zijn wettelijke klimaatdoelstelling voor Nederland in het algemeen en voor de gebouwde omgeving in het bijzonder. De Nederlandse productiecapaciteit van warmtepompen biedt grote mogelijkheden op het gebied van klimaat en groene groei. Maak daar gebruik van.