Als er geen haast wordt gemaakt met investeren in het Nederlandse stroomnet kunnen we sommige doelen van het Klimaatakkoord nu al op onze buik schrijven, meldt het NRC naar aanleiding van een rapport van onderzoeks-bureau CE Delft dat is uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE).

In het rapport wordt het tijdsbeslag van noodzakelijke procedures en investeringen voor het stroomnet in kaart gebracht. Nederland heeft vaak moeite om de afgesproken klimaat- en energiedoelen te halen. Dat komt mede doordat de doorlooptijden om investeringen te realiseren lang zijn. Het is daarom van belang om goed te anticiperen en vooral tijdig te starten.

Kip-ei-verhaal

Om de klimaatdoelen te halen zal de industrie in plaats van warmte uit aardgas elektrische boilers en warmtepompen moeten gaan gebruiken. Maar hiervoor moet landelijk netbeheerder Tennet extra hoogspanningsleidingen aanleggen, wat bij elkaar zo’n tien tot vijftien jaar gaat duren. “Hierdoor ontstaat  een kip-ei-situatie”, aldus Frans Rooijers, directeur van CE Delft. “De industrie kan niet beslissen om op elektrische alternatieven over te stappen, omdat die capaciteit er niet ligt. En de netbeheerder kan niet gaan investeren, omdat er nog geen officieel verzoek van de bedrijven ligt.”

Voorzitter Ed Nijpels van het Klimaatakkoord pleit ervoor dat netbeheerders sneller mogen uitbreiden dan nu het geval is. Dat kan nu pas als bedrijven echt gaan investeren. Hij stelt voor de procedures te versnellen door de komst van een nieuwe wet. Op die manier kan antwoord worden gegeven op de nood die blijkt uit het rapport.

Aardgas is nog te aantrekkelijk

Om de investeringsbeslissingen te versnellen, is het volgens Rooijers nodig om de overstap naar elektrische oplossingen aantrekkelijker te maken. Veel bedrijven twijfelen nu nog of het met de huidige overheidssubsidie wel rendabel is om van het gas af te gaan. “Aardgas is nog altijd goedkoper, ook al worden de rechten om CO2 uit te stoten steeds duurder. Uiteindelijk is de elektrische oplossing in veel gevallen de goedkoopste, want die rechten worden alleen maar duurder, maar nu is dat nog niet het geval.”

De lange voorbereidingstijd speelt niet alleen bij de elektrificatie van de industrie maar bijvoorbeeld ook bij de aanleg van warmtenetten. “Zolang de traditionele oplossing goedkoper blijft, moeten subsidies de transitie aantrekkelijk maken. Nu maken die subsidies de overstap misschien net rendabel, maar dat is iets anders dan aantrekkelijk”, aldus Rooijers.

De NVDE concludeert dat er voor de zomer beslissingen nodig zijn aan de formatietafel. “Het gaat om complexe en samenhangende investeringen die nu gecoördineerd in gang moeten worden gezet. Bovendien is het van belang om meteen verder vooruit te denken, voorbij 2030. Netverzwaring is voor veel soorten elektrificatie de snelheidsbepalende stap en snelle ruimtelijke besluitvorming is daarom doorslaggevend om het net tijdig te kunnen aanpassen. Ook is het belangrijk om te kijken hoe vergunningsprocedures kunnen worden ingekort.”