Legionella doet bij velen een belletje rinkelen. De ziekte verwierf wereldwijde bekendheid tijdens een grote uitbraak in 1999 bij een bloemententoonstelling in Bovenkarspel, doordat het vrij spel kreeg in stilstaand warmwater. 20 jaar later kan de bacterie baat hebben bij onze warmtetransitie. Wat kunnen we daar tegen doen?

De dodelijke uitbraak in 1999 leidde tot een regelgeving voor drinkwater en warmtapwater. Een goede ontwikkeling, tot je bedenkt dat deze vandaag de dag nog altijd gebaseerd is op wat er in 2000 bekend was over de bacterie. Legionella geniet van water met een temperatuur van 25 tot 60 graden. Dezelfde temperaturen tref je in het groeiende aantal buffervaten en warmtepompen waarin rustend water te vinden zijn. Voorkomen is beter dan genezen, en dus wordt er niet gewacht op een volgende ramp, maar nu al ingegrepen.

Hoe zat het ook alweer?
De Nederlandse wetgeving verplicht instellingen warm leidingwater te verwarmen tot 65°C voordat het kan worden gemengd met koud water voor bijvoorbeeld douchen. De legionellabacterie wordt namelijk gedood bij een temperatuur boven 55°C. In een woning met aardgas zorgt de cv-ketel er om die reden voor dat warm tapwater wordt verwarmd tot 65°C. Legionella vormt ook geen probleem als warmte via een warmtenet wordt geleverd bij een temperatuur van 70°C of hoger. Vandaar dat warmtenetten naar nieuwbouw meestal ook 70 °C leveren, terwijl voor ruimteverwarming 40 °C vaak voldoende is.

Actualisatie
In wijken waar huizen voldoende geïsoleerd zijn of worden, kan het veel efficiënter zijn om de aanvoertemperaturen naar woningen verder te verlagen. Dan moet er echter een andere oplossing voor legionella worden gevonden. Daarom komen er nu boosters op de markt die zeer efficiënt legionella kunnen doden bij een aanvoertemperatuur van ten minste 55 °C, zonder dat daarvoor het elektriciteitsnet moet worden versterkt of grote ketelvaten nodig zijn.

Er is in de laatste 20 jaar veel onderzoek verricht naar legionella. Volgens het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is het de hoogste tijd om de voorschriften aan te passen op deze wetenschappelijke inzichten. Hierom verschijnt er in september een nieuw rapport over de legionellabacterie, waarin met name de gevolgen op de energietransitie duidelijk zullen moeten worden.

Het monitoren van de legionella in de praktijk en handhaving van de hitteschokken kunnen verantwoordelijke partijen situatie specifiek een beslissing doen nemen.

Benieuwd naar wat 20 jaar onderzoek nog meer heeft verhelderd omtrent de bacterie? Schrijf je in voor het webinar Legionella in de Energietransitie dat op 9 september plaats zal vinden. Hierbij wordt het volledige rapport gepresenteerd.