De warmte van de zon steekt de kop weer op nu de lente aangebroken is. Komt dat de populariteit van zonnewarmte ook ten goede? Jeroen Prinsen, business developer van de HRsolar groep en voorzitter zonnewarmte bij Holland Solar, spreekt op vakbeurs Duurzaam Verwarmd over de rol van zonnewarmte in de energietransitie. Hij deelt onder meer hoe het er nu voorstaat op het gebied van zonnewarmte.

De markt voor het opwekken van zonnewarmte is bezig met een enorme revival en vindt zichzelf opnieuw uit nadat hij de afgelopen jaren achter is gebleven bij de populariteit  voor zonnestroom en (hybride) warmtepompen. “Dit ondanks dat het de schoonste manier van energieopwekking is en de hoogste energieopbrengst per vierkante meter heeft”, stelt Prinsen. 

Het feit dat het gebruik van zonnewarmte nog steeds niet bovenaan de ranglijst staat heeft alles te maken met de marktomvang, maar dat is nu snel aan het veranderen. vertelt Prinsen. “Om een grotere rol te kunnen spelen in de energietransitie moet zonnewarmte kosteneffectief bijdragen aan duurzame energieproductie. Door het zeer hoge omzettingsrendement per toegepaste vierkante meter gebruiksoppervlak naar warmte en de goede combineerbaarheid biedt zonnewarmte veel potentie in de energietransitie. Marktpartijen werken hard aan opschaling.”

Belemmeringen bronnen
Het tijdperk van pilots en proeftuinen met PVT is nu wel voorbij, stelt Prinsen. Het is inmiddels een volwaardige bron met volwassen spelers op de markt. “Zon-PVT  wordt omarmd als de derde grote bron, na bodemwarmte en luchtwater-warmtebronnen.” Het ontbreekt zonnewarmte aan beperkingen die bij deze bronnen zichtbaar zijn. “Bodemboringen zijn niet overal even makkelijk te realiseren, met name in de bestaande bouw. En ook luchtwater-warmte kent beperkingen op het gebied van ruimte en geluid.”

Grotere omkasting
“Leveranciers en fabrikanten van luchtwaterwarmtepompen hebben hun producten laagdrempelig in de markt gezet. Destijds waren er nog helemaal geen beperkingen verbonden aan de pompen. Ze komen nu echter in het gedrang, met name in de dichtbebouwde omgeving. De omkastingen worden groter, net als de ventilatoren, om hem zo stiller te kunnen maken.”

Voor veel huizen is de luchtwaterwarmtepomp een goede toepassing, meent Prinsen. “Maar voor rijtjeshuizen en andere woningen die dichter op elkaar zitten wordt het lastiger. Daar komt bij dat een groeiend deel van bewoners sowieso zonnepanelen wil. Als je dan toch het dak op gaat, kun je net zo goed meteen kijken naar de toevoeging van een warmtebron.”

Minder oppervlak en meer energie
Naast de relatieve onbekendheid speelt ook het ontbreken van de businesscase voor de verschillende toepassingen een knelpunt, volgens Prinsen. Daarom sluit Holland Solar zich aan bij een onderzoek van TNO, uitgevoerd in opdracht van RVO Nederland en TKI Urban Energy, naar  de businesscase van zonnewarmte op grote en kleine schaal. TNO neemt initiatief voor het vergroten van de bekendheid door aan te zetten tot een routekaart, zodat de potentie van zonnewarmte beter kan worden benut.”

Er moet een goede businesscase komen voor de  verschillende toepassingen. Er zijn immers meerdere manieren om de warmte van de zon te vangen en te benutten. “Men heeft onvoldoende inzicht in wat zonnewarmte toe kan voegen aan een geheel. Het is bovendien een hele effectieve manier van energie opwekken. Je hebt relatief weinig oppervlak nodig om energie op te vangen.”

Maatschappelijke meerwaarde
Netcongestie in de elektrificatie kan deels ook worden opgelost middels zonthermie. “Lokaal opslaan ontlast per definitie het net. We hebben jaren gebokst voor gunstige voorwaarden voor een stimulans van zonnestroom. Dat stond echter nooit in verhouding met de maatschappelijke meerwaarde van zonnewarmte.”

Het is belangrijk dat de case onder de aandacht is bij beleidsmakers, maar ook bij installerend Nederland. “Het kennisniveau moet dusdanig hoog zijn dat men zowel kan adviseren als installeren”, stelt Prinsen.

Minder verbruik
Tijdens het congres Transitievisie Warmte in de Praktijk zal Prinsen dieper in gaan op de maatschappelijke context van zonthermie. “Netcongestie blokkeert de elektrificatie. Zonnewarmte wordt vaak vergeten als mogelijke oplossingsrichting. We spreken veel over opslag van elektriciteit, maar we hebben ondertussen al jaren thuis een batterij staan in de vorm van een zonneboiler.”

In de sociale woningbouw liggen interessante kansen, stelt Prinsen. “Huurders kampen met een gigantisch probleem: een torenhoge rekening. De positieve kant, is dat mensen zien wat het kost. Ze worden zich bewust van het verbruik.” Prinsen hoopt dat mensen gestimuleerd worden om goede maatregelen te nemen om de kosten te dekken. “Minder verbruiken, isoleren waar het kan en slim opwekken. Zo help je ze echt. Dat is veel beter dan alleen focus op subsidiering.”

Prinsen besluit: “Geopolitiek drukt mensen met hun neus op de feiten, op een hele confronterende manier.”

Prinsen spreekt op woensdag 13 april tijdens het congres 'Transitievisie Warmte in de Praktijk'  en om 13:30 over PVT-oplossingen in de bestaande bouw op vakbeurs Duurzaam Verwarmd. Bestel gratis tickets met de code WARMTE365.