De minister van Financiën van Irak, een van de oprichters van het wereldwijde oliekartel OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries), heeft in de aanloop naar een belangrijke OPEC-vergadering een ongekende oproep gedaan aan collega-olieproducenten. Hij stelt dat ze af moeten stappen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en over moeten stappen op hernieuwbare energie.

Ali Allawi, tevens vice-premier van Irak, heeft in de Guardian de olieproducenten opgeroepen 'een economische vernieuwing na te streven die gericht is op milieuvriendelijke beleidsmaatregelen en technologieën, waaronder zonne-energie en mogelijk kernreactoren, en hun afhankelijkheid van de uitvoer van fossiele brandstoffen te verminderen.

Stijgerende prijzen
Samen met de uitvoerend directeur van het Internationaal Energieagentschap, Fatih Birol, schreef hij: "Om een kans te maken de ergste gevolgen van klimaatverandering te beperken, moet de wereld de manier waarop zij energie produceert en verbruikt fundamenteel veranderen, door minder kolen, olie en aardgas te verbranden. Als de olie-inkomsten beginnen te dalen voordat de producerende landen hun economieën met succes hebben gediversifieerd, zullen middelen van bestaan verloren gaan en zal de armoede toenemen."

De ministers van de dertien OPEC-landen zullen elkaar woensdag virtueel ontmoeten om te onderhandelen over mogelijke productiebeperkingen, nu de olieprijzen schommelen. De Amerikaanse president, Joe Biden, deed vorige maand een controversiële oproep aan de OPEC om de olieproductie verder te verhogen om de olieprijzen niet te laten stijgen en het economisch herstel in de VS te ondersteunen. Zijn pleidooi werd afgewezen.

Netto naar nul
Allawi en Birol suggereerden dat de huidige wisselvalligeid van de olieprijzen, aangewakkerd door de pandemie, slechts het begin is van de problemen voor producenten. De klimaatcrisis zal niet alleen een verschuiving van het gebruik van olie vergen, maar zal vooral het Midden-Oosten en Noord-Afrika zwaar treffen, waar de stijgende temperaturen nu al voor ernstige problemen zorgen.

Uit de recente routekaart van het Internationaal Energieagentschap (IEA) naar een netto nuluitstoot in 2050 blijkt dat de wereldwijde vraag naar olie waarschijnlijk sterk zal dalen. Momenteel zijn er 90 miljoen vaten per dag nodig, in 2050 zouden dit er minder dan 25 miljoen kunnen zijn, wat zal leiden tot een daling van de inkomsten met 85 procent voor olieproducerende economieën.

OPEC+
"In een regio met een van de jongste en snelst groeiende bevolkingen ter wereld, dreigen economische tegenspoed en toenemende werkloosheid te leiden tot bredere onrust en instabiliteit", schreven Allawi en Birol. Een alternatief is om te investeren in hernieuwbare energiebronnen, met name zonne-energie. "De energiesector zou hier een rol kunnen spelen door gebruik te maken van het enorme potentieel van de regio voor de productie en levering van schone energie", schreven zij.

Irak is een stichtend lid van het kartel dat vele van 's werelds grootste producenten omvat, waaronder Saudi-Arabië, Koeweit, de Verenigde Arabische Emiraten, Venezuela, Nigeria en verscheidene andere Afrikaanse olieproducerende staten. De OPEC+ groepering omvat ook Rusland en enkele kleinere producenten. De meeste staan vijandig tegenover oproepen tot actie tegen klimaatverandering. Sommige wijzen de klimaatwetenschap af. Met name Saoedi-Arabië heeft vaak dwarsgelegen bij VN-onderhandelingen over wereldwijde klimaatactie.

In het verleden hebben Saoedische ministers gespeeld met klimaatmaatregelen, bijvoorbeeld door te suggereren dat het land zichzelf in de toekomst van stroom zou kunnen voorzien met zonne-energie. Maar geen van hen heeft serieus een beleid voorgesteld om de olie-export stop te zetten.