Sit back and relax? No way

02.11.2021 Frank Agterberg

Sit back and relax? No way

"Volgens het boekje, maar niet vanzelf", zo kun je de marktontwikkeling van warmtepompen en bodemenergiesystemen in Nederland typeren. De verkoopcijfers zitten al enkele jaren enorm in de lift. Klimaat- en energiebeleid is daarbij het spreekwoordelijke gaspedaal. Kunnen we als branche dan dus het advies sit back, relax and enjoy the flight opvolgen? In goed Nederlands: No way!

Zo is de dit jaar van kracht geworden geluidsnorm voor buitenunits van lucht-warmtepompen écht een fysieke uitdaging voor installateurs. Dit zal nog een stevige maatschappelijke en zelfs juridische uitdaging blijken. Bodemboringen voor bodemgekoppelde warmtepompen –  die met de ‘gratis’ zomerkoeling – worden her en der beperkt wegens zorgen over grondwaterkwaliteit. Het verkeerde antwoord op een goede vraag, zo stelt de bodemenergiebranche.

Te nemen hordes
Inmiddels wordt de nieuwbouw vrijwel 100 procent van warmtepompen voorzien. De derde en grootste horde voor de energietransitie in 2021 vormt de renovatie van bestaande  utiliteits- en woningbouw. De branche rekent op een vertraging van de groei van gemiddeld 35 procent in voorgaande jaren, naar 15 procent in 2021, ten opzichte van 2020.

De hybride warmtepomp, momenteel goed voor ‘slechts’ 13 procent van de warmtepompmarkt, gooit hier hoge ogen om vanaf 2022 het groeitempo weer op te krikken, is dit een hype of een opkomende trend? Volgens de branche wordt het dat laatste.

Een vierde majeure opgave is de verdere inpassing van een steeds groter aantal warmtepompen in de elektriciteitsinfrastructuur. De warmtepomp legt verdere druk op deze infrastructuur, maar kan met slimme aansturing het net juist ontlasten.

'Laten we vooral niet fossiele opwek gaan subsidiëren'
Transitie volgens het boekje dus, maar inderdaad niet vanzelf. De beleids- en de marktketen dienen beide hard te blijven werken aan verdere groei van vraag en verhoging van het aanbod. Ik verwacht dat het verder verhoogde bewustzijn na de recente VN-rapportage, de vorige week geactualiseerde klimaatimpactstudie van het KNMI en de hoge aardgasprijzen zullen zorgen voor een wissel naar een hogere versnelling van de energietransitie.

Het wordt nu voor veel huishoudens en bedrijven noodzakelijk om het verwarmen van woningen en tapwater betaalbaar te houden. Maar laten we daarbij vooral niet fossiele opwek gaan subsidiëren maar structurele maatregelen voor reductie (isolatie) en verduurzaamde voorziening van de warmtevraag stimuleren.

Warmte uit de lucht, van de zon en uit de bodem bijvoorbeeld. Met de bodem als bron kan bovendien ‘gratis’ passieve koeling worden verkregen in de steeds warmere zomers. Hoewel ik momenteel na een mindere zomer en de nèt begonnen herfst eigenlijk juist verlang naar een heerlijke hete zomer.