De gasprijzen stijgen de pan uit. De overstap op een duurzaam warmtesysteem is een voor de hand liggende zet voor woningeigenaren. Mede vanwege bescherming van het klimaat, de gemaakte mondiale afspraken en de akkoorden van Parijs en het streven van het kabinet om in 2030 een 55 procent broeikasgasreductie te realiseren. Maar is het Nederlandse stroomnet wel klaar voor een impuls van warmtepompen, of moeten we eerst de middenweg – de hybride warmtepomp – een kans geven?

Absoluut niet, meent Jacques Robeerst, CEO van ACR Klimaat. “Met het oog op de toekomst van onze planeet moeten we zo snel mogelijk de gaskraan dichtdraaien.”

Robeerst kan maar weinig begrip opbrengen voor de toenemende populariteit van de hybride warmtepomp als alternatief voor de traditionele cv-ketel, die elektrisch verwarmen met een warmtepomp combineert met het verbranden van gas. “We hebben in het verleden altijd op één bron vertrouwd, namelijk de ketel, maar dat kan je ook op een warmtepomp”. Robeerst benadrukt de noodzaak om zo snel mogelijk van het gas af te stappen, specifiek vanwege de  klimaatdoelstellingen “maar daarnaast ook omdat het allang kan”.

Rusland
Robeerst stelt dat het onmogelijk is dat elektriciteit duurder zal  worden dan gas. “Elektriciteit kun je op talloze manieren opwekken, gas is straks slechts via één route verkrijgbaar: vanuit Rusland.” Het is zeker verklaarbaar dat de stroomprijs ook is gestegen, dit vanwege de hoeveelheden kolen- en gascentrales die we nog benutten in ons land.

“Met elektriciteit kun je steeds meer. Van het verwarmen van je huis tot en met autorijden. De elektriciteit wordt tevens duurder, omdat er meer belasting moet worden geheven om de misgelopen overheidsinkomsten op aardgas te compenseren”, meent de pionier uit de warmtesector.

Thermische warmtekosten van een gasketel versus een (all-electric) warmtepomp
Wat men ook niet mag vergeten, is dat je bij een hybride warmtepomp alsnog vastrecht – het bedrag dat eindgebruikers betalen ongeacht hun verbruik – zal moeten blijven betalen. Afhankelijk van de leverancier en het contract kan dit een besparing van honderden euro’s opleveren op jaarbasis. “Wederom een bedrag dat je met een (all-electric) warmtepomp terug zal gaan verdienen”, stelt Robeerst. Ook legt hij uit dat de warmtepomp de warmte veel goedkoper opwekt dan een ketel.

Robeerst maakt een simpele berekening per thermische kilowatt, ter vergelijking. Bij deze berekening is het uitgangspunt een gemiddelde woning die 16.000 kilowatt thermische warmte gebruikt per jaar.

Ketel
"De thermische waarde uit 1 kubieke meter aardgas bij 100 procent rendement (een buitentemperatuur van 28 graden Celsius) is 9,6 kilowatt. Indien een ketel twee jaar of ouder is brengt deze nog zo’n 8,5 kilowatt op per 1 kubieke meter aardgas. Dus heb je 0,118 kubieke meter aardgas nodig voor 1 kilowatt thermische warmte. De prijs per 1 november 2021 van aardgas bedraagt 1.45 euro per kubieke meter. Dan kost 1 kilowatt thermische warmte, opgewekt met een ketel, 0.118 keer 1,45 euro is 0,17 euro."

Warmtepomp
"Bij een COP (Coëfficiënt Of Performance) rendement van 5 (bij een buitentemperatuur van meer dan 7 graden Celsius) kan je met 1 kilowatt elektrische energie 5 kilowatt thermische warmte opwekken. Bij een hoog temperatuur verwarming haal je een SCOP (Seasonal COP)  gemiddeld rendement van 3,7. Dan heb je 3.7 per 1 kilowatt, is 0,27 kilowatt elektrisch nodig om 1 kilowatt thermische warmte te maken."

"De prijs per 1 november 2021 van elektriciteit bedraagt 0,31 per kilowattuur. Dan kost dus 1 kilowatt thermische warmte, opgewekt met een warmtepomp, 0,27 keer 0,31 euro is 0,08 euro."

Conclusie van de verschillen
Een ketel kost 16.000 keer 0,17 euro, plus vastrecht van 400 euro is 3.120 euro. De hybride warmtepomp heeft Robeerst uitgerekend: "Hiermee wekt men meestal nog 20 procent van de benodigde thermische energie op met de ketel. In dat geval 20 procent (16.000 keer 0.17 euro) plus 80 procent (16.000 keer 0.08 euro), plus vastrecht van 400 euro is 544 euro plus 1.024 euro plus 400 euro is 1.968 euro." De full electric warmtepomp is 16.000 keer 0.08 euro is 1.280 euro.

Robeerst hoopt hiermee een fabel de wereld uit te helpen. “Uiteraard moet een (all-electric) warmtepomp een groter vermogen hebben dan een warmtepomp van een hybride oplossing. Maar dit zijn geen gedrochten zoals vaak wordt gesuggereerd." Hij meent dat een buffertank en een warmtapwaterboilervat in een doorsneewoning niet erg groot hoeft te zijn. “Een tank van 40 à 80 liter en een boilervat van 180 liter is vaak eenvoudig in te passen op een zolder, in een bijkeuken of in een garage. Als je dan al 85 procent van de tijd de cv-ketel niet nodig zou hebben, is het veel gunstiger om voor een iets grotere warmtepomp te kiezen.”

Robeerst noemt het een fijne extra investering die zich, alleen al door het verdwijnen van het vastrecht, binnen een mum van tijd terugverdient. "Bedenk daarbij ook dat iemand die een hybride systeem aanschaft de komende vijftien jaar niet zal overstappen naar een (all-electric) warmtepomp."

Explosiegevaar
Wie na het toepassen van een hybride systeem wil overschakelen op een all-electricsysteem, moet volgens Robeerst de gehele installatie vervangen. Hybride systemen vertragen volgens Robeerst dan ook in zekere zin de verduurzaming van Nederland, daar mensen na de aanschaf van een hybride systeem afwachten met verdere actie, tot het systeem het einde van haar levensduur bereikt heeft (circa vijftien jaar).

Het aardgas vervangen door waterstof, wat ook her en der genoemd wordt, kan als varkens kunnen vliegen, stelt Robeerst. “Het is ontzettend kostbaar om te produceren, en bovendien enorm explosief.”

Maar nog voor de warmtepomp in bestelling gaat, is er een belangrijke eerste stap, volgens Robeerst: “Isoleren. Wat er qua warmte niet uitgaat, hoeft er ook niet in.”