“Nee”, is het vrij duidelijke antwoord van Rob Verbrugge, directeur Verbrugge Klimaatadvies, op de vraag of de Nederlandse ventilatienormen toereikend zijn voor de gezondheid. “De rekenmethodiek gaat in de richting van een zo zuinig mogelijk systeem. Maar zuinige systemen zorgen niet per se voor een gezond binnenklimaat.”

Volgens Verbrugge wordt er bij de huidige normen vooral gekeken naar de energieprestatie van een gebouw. "Dat vind ik niet goed, we zouden veel meer naar de gezondheid moeten kijken. Voor een nieuwe betere norm komen de partijen die in de normcommissie zitten er niet uit. Er spelen teveel commerciële belangen en iedereen wil zijn gelijk halen. En dat gaat mijns inziens ten koste van de gezondheid.”

‘De echte vervuilers zijn vluchtige organische stoffen, fijnstof, bacteriën en schimmels’
Er zijn diverse onderzoeken gedaan naar de luchtkwaliteit in gebouwen en bij al die onderzoeken is de conclusie hetzelfde: die is ongezond. Twintig jaar geleden hadden huizen en gebouwen nog behoorlijk wat kieren, maar de afgelopen vijf jaar zijn die geheel afgedicht. Binnenlucht is gemiddeld vier keer slechter dan buitenlucht. De ramen dan vol open om te ventileren? Dat betekent weer meer verwarmen en in die buitenlucht zitten ook weer zaken, zoals fijnstof, die je niet binnen wilt.

Verbrugge: “We zouden ons niet moeten concentreren op enkel getallen, maar juist op de basis van de vervuilingsgraad. De echte luchtvervuilers die onze gezondheid kunnen aantasten zijn vluchtige organische stoffen, fijnstof, bacteriën en schimmels.”

‘Het is ingewikkelde materie’
Fijnstofconcentraties volgen vaak de atmosferische waarden van buitenlucht. Meer ventileren kan dus ook hogere fijnstofconcentraties in huis betekenen. En dan is er nog het rapport van TNO omtrent hoge fijnstofconcentraties na het koken. We zouden minimaal drie uur moeten ventileren op de hoogste stand om weer op een aanvaardbaar niveau te komen.

“Het is ingewikkelde materie”, aldus Verbrugge. “Tegenwoordig worden er CO2-meters in de slaap- en woonkamer geplaatst. CO2 is vervuiling door menselijke aanwezigheid, als je niet thuis bent heb je dus minder vervuiling. Maar de vervuiling komt niet alleen van de mens. Het beton geeft radon af, de meubels geven formaldehyde af en als je deodorant op spuit komt daar weer fijnstof vrij. En dan hebben we het nog niet eens gehad over vocht of droogte in de woning. Vocht kun je wegventileren, maar een te droge woning is ook ongezond. Al deze zaken moeten gemeten worden en dan pas moet er gekeken worden hoe er geventileerd moet worden.”

Luchtreinigers als opvolging van de uitgedeelde CO2-melders
“Nederland loopt achter”, beweert Verbrugge. “In België is het al tien jaar verplicht een CO2-melder te hebben. Daar zijn scholen verbonden met een stoplicht. Bij groen licht is er niks aan de hand, bij oranje zet juf de ramen open en bij rood stopt ze de les en gaat iedereen eruit en zet ze alles open. Als het stoplicht vaak op oranje of rood stond betekende het dat er iets fundamenteels mis was en werden de ventilatiesystemen aangepakt.” 

Hij vervolgt: “Maar niet alleen in België, ook op de Olympische Winterspelen zie je de vooruitgang. Daar gebruiken ze luchtreinigers in de Olympische appartementen. Naast het verversen van lucht zorgen ze ook dat de lucht gereinigd wordt van aerosolen en fijnstof. Het zou me niet verbazen als deze luchtreinigers als opvolging van de onlangs uitgedeelde CO2-melders op scholen gaan worden toegepast.”

‘We zijn geobsedeerd door de energieprestatie’
Verbrugge: “De norm in Nederland is helaas: polderen tot je erbij neervalt. De ventilatiebranche kent twee stromingen: de natuurlijke ventilatie en de balansventilatie, en ze worden het niet eens. De natuurlijke ventilatie staat, in deze tijd waarbij energiezuinigheid de boventoon voert, onder druk omdat ze slechter worden beoordeeld in de rekenmethodiek. De balansventilatie doet het in deze rekenmethodiek beter, maar nogmaals: dat levert dus niet persé een gezonder binnenklimaat op.”

Hoe komen we uit deze patstelling? “Om te beginnen is het belangrijk om het eindproduct voor ons, de gebruikers en bewoners, te zien. Wij willen vooral in een gezond binnenklimaat leven en als dat efficiënt en zuinig kan is dat mooi meegenomen. We zijn nu zo geobsedeerd door de energieprestatie dat we verblind zijn. Zuinigjes ventileren werd een belangrijk thema in de energieprestatie, terwijl ruim verversen de gezondheid ten goede komt. Pas daarna zouden we moeten kijken of dat ook energiezuinig kan.”