In 2013 werd het ‘Energieakkoord voor duurzame groei’ gesloten, de basis onder een gezamenlijke aanpak om de energievoorziening in Nederland sneller te verduurzamen. De beleidsambitie was destijds een groei van 186 PJ in ‘overige hernieuwbare energie’. Voor warmtepompen betekent deze ambitie concreet een groei van 80.000 opgestelde warmtepompen in 2013, waarvan de helft bodemgekoppeld is en die 6 PJ duurzame warmte leveren, naar 500.000 warmtepompen met 35 PJ in 2023. Dat zijn mooie vergezichten!

Flankerend beleid en beleidsinstrumenten werden gaandeweg ontwikkeld: de ISDE-subsidie in 2016, aardgasloze nieuwbouw in 2018, BENG-eisen in 2021. Allemaal met als doel Nederland te kunnen voorzien van warmtepompen, warmtenetten, zonne- en biowarmte. De tussenstand is een gerealiseerde groei van 170.000 warmtepompen in de zeven jaar sinds het Energieakkoord. We hebben er dus nog een kwart miljoen te gaan in de komende drie jaar, om de doelstelling van 2023 te behalen. Dat zou moeten kunnen lukken!

Wijk voor wijk van het aardgas af

Ware het niet, dat in 2019 het Energieakkoord overging in het Klimaatakkoord, met als doelstelling een besparing van 3,4 Mton CO2 per jaar in de gebouwde omgeving in 2030. Zónder expliciete doelstelling voor warmtepompen of andere bronnen/technieken. Daarmee werd de keuze volledig aan de markt en de lokale overheden overgelaten. Middels regionale overheidsstrategieën en lokale overheidstransitievisies werden plannen gemaakt om wijk voor wijk van het aardgas af te gaan met warmtenetten óf warmtepompen.

Stapsgewijze aanpak

Nu zijn we in 2021 en blijkt er niet voldoende draagvlak te zijn voor de wijkgerichte aanpak en introduceren ‘we’ de stapsgewijze aanpak. Eerst maar isoleren en/of hybride, later wel een keer helemaal aardgasloos. Ook al veranderen het inzicht en het beleid, gaandeweg het traject spelen bodemenergie en warmtepompen een onverminderd cruciale rol bij het kunnen behalen van de klimaatdoelstellingen. Tegelijkertijd ontstaan er de nodige hobbels op de weg. In 2018 werd IL&T (Inspectie Leefomgeving en Transport) kritisch: ‘liever niet meer zoveel boren in de bodem en ook  liever geen buitenunits meer vanaf 1 april 2021, want die maken geluid’.

Overheden kunnen het niet scherp meer zien door gebrek aan integrale kennis. Daardoor raken de vergezichten uit beeld. Het is aan ons, de duurzame warmteketen, om nu éindelijk een integraal, begrijpelijk en vooral gezamenlijk duurzaam warmteverhaal te vertellen, zodat er een heldere maatschappelijke visie kan volgen. En visie, het woord zegt het al, vereist scherp zicht. Kijkt u even mee?