In het Actieplan hybride warmtepompen schrijven de sectorpartijen dat consumenten basale kennis moeten krijgen van de werking van een warmtepomp. Maar waarschijnlijk moet (een deel van) de communicatie nóg basaler. Zo bleek uit onderzoek van Milieu Centraal dat twee op de tien woningeigenaren nog nooit van een hybride warmtepomp hebben gehoord.

Uit het onderzoek van Milieu Centraal bleek ook dat drie op de tien woningeigenaren wel van de hybride warmtepomp hebben gehoord, maar niet weten wat het is. Een vijfde denkt daarnaast dat er geen subsidie voor bestaat, en de helft weet het niet.

Ook weet men niet het verschil tussen een hybride warmtepomp en een volledig elektrische warmtepomp, waardoor hybride duurder wordt ingeschat en de terugverdientijd te lang wordt geacht, zo blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu.

Hieruit blijkt ook dat slechts 13 procent van de Nederlanders het een (heel) slechte zaak vindt dat de hybride warmtepomp de nieuwe standaard wordt, 48 procent vindt het een (heel) goede zaak. “Overigens weet het grootste deel van de Nederlanders niet wanneer de norm in gaat, dus wellicht dat daar ook meer communicatie voor nodig is”, aldus Atse van Pelt, projectleider bij Natuur & Milieu.

Puk van Meegeren, programmamanager bij Milieu Centraal, erkent dat er nog heel veel te winnen valt in de basisbekendheid van de warmtepomp. “Daarvoor moeten we beginnen bij de consument. Die weet nog altijd niet goed wat een hybride warmtepomp is, wat die doet en kan. Daarvoor moeten we ook de misverstanden goed weerleggen.”

Een belangrijk punt is dat veel mensen de investeringskosten hoog vinden. Mede doordat een vijfde van de mensen dus denkt dat er geen subsidie voor bestaat, en nog meer het niet weten. “Dat moet anders en daar zetten we onze communicatiekanalen ook voor in. We moeten het apparaat en de potentiële besparingen veel duidelijker gaan uitleggen.”

Duidelijke communicatie over de kosten is essentieel
Vanuit Natuur & Milieu wordt dat onder andere gedaan met een uitbreiding op de Hoe Gasvrij ben jij-campagne. Eddy Zoëy gaat in de online serie Hoe gasvrij is Nederland bij mensen thuis langs om te kijken hoe gasvrij zij al zijn.

“Eddy laat mensen ervaren of hun huis warm blijft met een cv-ketel op 50 graden Celsius, en of ze al over kunnen stappen op een warmtepomp. Zo niet, dan is er vaak nog isolatie nodig of aanpassing van de verwarmingsinstallatie”, vertelt Van Pelt.

“Op zulke ludieke manieren moeten we de consument informeren en het draagvlak van de warmtepomp vergroten. Door hen een kleine stap te laten zetten, zoals de cv-ketel op 50 graden Celsius in te stellen, proberen we de houding ten opzichte van een warmtepomp positief te beïnvloeden” Campagnes met bekende Nederlanders of die ludiek zijn, blijven nou eenmaal beter hangen bij veel mensen.

“Het is de consument jarenlang makkelijk gemaakt met de cv-ketel. Een krachtpatser die huizen onder alle omstandigheden warm krijgt. Ze moeten hun isolatie, afgifte- en verwarmingssystemen leren kennen en weten hoe ze daarmee om moeten gaan”, aldus Van Meegeren.

“De interesse is er, dat merken we ook aan het bezoekerscijfer van onze website. Die is van 315.000 views naar ruim een miljoen per twaalf maanden gegaan. Door de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne willen mensen nu ook écht van het gas af.”

Van Pelt merkt dezelfde ontwikkeling. “Consumenten zijn vaak sterk gemotiveerd door kosten en hun energierekening. Het is belangrijk om daar duidelijk over te communiceren, want een hybride warmtepomp is gewoon heel aantrekkelijk.”

Zeker nu de betaalbaarheid van energie hét maatschappelijke thema is, is het belangrijk om dit als uitgangspunt te nemen. “De koppeling met de energierekening maakt het tastbaar in de eigen leefomgeving. De hybride als oplossing moet een onderwerp op feestjes worden, via dat soort mond- tot-mondreclame leren mensen de techniek kennen. En als ze de lagere kosten en het comfort van een hybride leren kennen, dan is er een lagere drempel voor een volgende stap”, denkt Van Pelt.

Transparant zijn over gebruikerservaringen kan daarbij ook enorm helpen. Uit onderzoek van I&O Research onder duizend warmtepompeigenaren blijkt dat zij de warmtepomp gemiddeld een 8 geven, slechts 5 procent geeft een onvoldoende.

Een app kan uitkomst bieden
De consument moet informatie krijgen over het functioneren van een warmtepomp, het effect op de energierekening en de zekerheid van een warme woning om de cv-ketel achter zich durven te laten. Volgens Van Pelt vraagt dat een bepaalde uitlegbereidheid van installateurs en fabrikanten over de voor- én nadelen.

Ook Frank Agterberg, voorzitter van de Vereniging Warmtepompen, is daarvan overtuigd, maar herinnert zich ook nog de maatschappelijke weerstand die veel leveranciers lang hebben ondervonden.

“Grondboringen voor bodemgekoppelde warmtepompen ondervinden bijvoorbeeld veel weerstand en actieve tegenwerking, vanuit zorgen rondom drinkwater, grondkwaliteit of geluidsoverlast. In Nederland willen mensen de energietransitie goedkoop en vrijwel risicoloos, maar dat kan niet”, zegt Agterberg.

“Dat creëert een reëel risico en zorg voor leveranciers, ook in de bodemenergiebranche. De markt beseft zich echt wel dat er een stap moet worden gezet, maar dat vraagt behoorlijke investeringen. Met dit actieplan willen we iedereen ook zekerheid geven.”

Van Meegeren heeft nog wel een tip voor fabrikanten om consumenten mee te nemen in het verwarmen met een andere type apparaat en gebruiksaanwijzing. “Zorg voor duidelijke monitoring, zoals PV-fabrikanten dat doen met een app, met daarin een stroommeter met een dag- en totaalstand. Mensen kunnen dan ervaren wat ze besparen, dat werkt heel goed.”

Dit artikel is eerder gepubliceerd in het Warmtepomp Trendrapport 2023, een gezamenlijke uitgave van Warmte365 en Dutch New Energy Research. Wilt u het hele rapport lezen met alle trendanalyses en marktdata? Klik dan hier.