De interesse voor waterstof neemt toe, zowel in Nederland als in het buitenland. Maar hoe belangrijk gaat klimaatneutrale waterstof worden als grondstof, brandstof en energiedrager in een duurzame Nederlandse economie? De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur schreef een advies dat onlangs werd aangeboden aan het Ministerie van Economische Zaken.  

Waterstof vormt een cruciale schakel in de toekomstige klimaatneutrale energie- en grondstoffenvoorziening. Veel meer processen zullen elektrisch worden aangedreven, maar niet in alle energiebehoeften kan met elektriciteit worden voorzien. Schoon geproduceerde klimaatneutrale waterstof zou een oplossing kunnen bieden voor deze problemen.

Infrastructuur en draagvlak

Maar om daar te komen moet de waterstofmarkt eerst nog van de grond komen. Om de vraag naar waterstof te creëren is een actieve inzet van de overheid noodzakelijk.

Zo wordt geadviseerd op korte termijn te investeren in een hoofdtransportnet voor waterstof met import- en exportmogelijkheden én opslagfaciliteiten met de mogelijkheid tot verbinding met industriële clusters. Ook dient de overheid budget vrij te maken voor het creëren van maatschappelijk draagvlak en onderzoek naar de veiligheid van de nieuwe technologie.

Creëer een waterstofmarkt die kan concurreren

Om te zorgen voor vraag naar waterstof moet de overheid ervoor zorgen dat klimaatneutrale waterstof kan concurreren met niet-duurzame alternatieven. Het creëren van de vraag kan het beste door CO2-uitstoot duur te maken waardoor de prijs van fossiele energiedragers stijgt en de klimaatneutrale alternatieven concurrerender worden. Het is van belang dat beprijzen van CO2-uitstoot in EU-verband gebeurt, zodat de prijs die de industrie moet betalen voor haar CO2-uitstoot verder omhoog gaat. Tevens zou Nederland zich in Brussel hard moeten maken voor een importtaks op producten van buiten de EU op basis van de CO2-voetafdruk.

Op nationaal niveau kan de overheid specifieke maatregelen per sector nemen. In de luchtvaart, scheepvaart en de gebouwde omgeving zal een fysieke of administratieve bijmengverplichting voor leveranciers van fossiele brandstoffen een optie zijn. In andere sectoren zal fiscale stimulering of een verplichting van het gebruik van klimaatneutrale waterstof beter werken. Op langere termijn, is de verwachting dat de stijgende ETS-prijs in combinatie met de dalende kostprijs van klimaatneutrale waterstof voldoende stimulans biedt om klimaatneutrale waterstof concurrerend te maken.

Sluit geen vormen van waterstofproductie uit

De productie van ‘blauwe’ waterstof, gemaakt uit aardgas en industriële restgassen met afvang en opslag van CO2, zal een belangrijke overgangstechniek zijn de komende 15 tot 20 jaar. Ook import van waterstof zal een rol gaan spelen, maar volledige afhankelijkheid van waterstof die buiten de EU wordt geproduceerd is onwenselijk.

Ook zou de overheid diverse technologieën financieel moeten ondersteunen die bijdragen aan het ontstaan van de klimaatneutrale waterstofmarkt.  Denk aan een gecombineerde afvang en opslag van CO2, gecombineerde energieopwekking en waterstofproductie uit wind-op-zee, waterstofopslag in zoutcavernes en de productie van brandstoffen op basis van waterstof.

Nederland heeft als voordeel dat het momenteel al een internationaal energieknooppunt is. Vandaar is het van belang dit voordeel optimaal te benutten door actief in te zetten op Europese samenwerking, vooral met België en Duitsland. Ook samenwerking met landen rond de Noordzee en Noordwest-Europa is verstandig om te komen tot een grote mate van voorzieningszekerheid, aldus de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur.