Een van de sprekers op Duurzaam Verwarmd was Rik van den Oever, specialist aquathermie bij VHGM. Hij vertelde over de laatste ontwikkelingen van aquathermie in het Programma Aardgasvrije Wijken. Hoe worden wijken gasloos met aquathermie, waar staan we momenteel en wat zijn de kansen voor de toekomst?

In de eerste ronde van het Programma Aardgasvrije Wijken waren totaal zeventien projecten aangemeld waarvan vier met aquathermie. In de tweede ronde waren er 19 projecten waarvan zes met aquathermie. In heel Nederland zijn momenteel zeventig aquathermieprojecten. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dit vooral om nieuwbouw gaat. Bestaande bouw blijft significant achter. Op zich logisch omdat bestaande bouw meer maatwerk en dus complexer is.

Een technische ruimte neemt behoorlijk wat plaats in
Wat heb je nodig voor een aardgasvrije wijk met aquathermie? Uiteraard een wijk die van het gas afgaat. Verder zijn oppervlaktewater, een warmtenet, een behoorlijk grote technische ruimte, financiering, voldoende participatie, een goed ontwerp en niet te vergeten vergunningen onontbeerlijk. Vooral de technische ruimte neemt behoorlijk wat plaats in, je moet gauw denken aan 100 tot 200 vierkante meter. Als je deze in een woonwijk wilt plaatsen moet er goed over worden nagedacht waar hij komt.

VHGM is momenteel met twee projecten bezig: in Katwijk en Terheijden. Het gaat om circa 500 wooneenheden per plaats waar circa 400 kubieke meter per uur moet kunnen worden onttrokken. Het na-isoleren van de woningen heeft veel invloed op de temperatuur waarmee de woningen verwarmd kunnen worden. Immers een goed geïsoleerd huis verliest weinig warmte en behoeft ook weinig warmte om op temperatuur gehouden te worden.

Vergunningen kosten tijd
In Terheijden wordt een rivier gebruikt om in de zomer warmte op te slaan in de bodem, zodat deze in de winterperiode gebruikt kan worden voor de levering van warmte. Het huidige plan voorziet in een Energiebrouwerij met warmtepompen en elektrische ketels waarmee het warmtenetwerk van circa 70 graden Celsius wordt gevoed. De eerste fase is in de zomer van 2020 afgerond, de volgende fase start in oktober dit jaar.

Een belangrijk aspect is het in kaart brengen van de capaciteit van de bodem. Na het verzorgen van een proefboring is berekend hoeveel bronnen er nodig zijn om de wijk aardgasvrij te maken. Vervolgens is het ontwerp gemaakt van de bronneninstallaties en is het vergunningentraject gestart om bodemenergie te mogen toepassen. Terheijden zal het eerste dorp in Nederland zijn waar deze techniek op deze schaal wordt toegepast.

Een duidelijk ‘grijs gebied’ blijken de vergunningen te zijn. Er is nog geen landelijk beleid en daarom worden er nu goede afspraken gemaakt met het waterschap. De effecten op de ecologie en de omgeving moeten natuurlijk goed in de gaten worden gehouden. Van den Oever: “Er zijn veel pilots gaande waar onderzoek wordt gedaan. Alleen door samenwerking en het delen van ervaringen komen we verder.”