TNO heeft een paper gepubliceerd waarin zij een nieuwe aanpak, een zogeheten "contingenten-aanpak" voorstellen voor de energietransitie. De transitie in de gebouwde omgeving gaat volgens hen te langzaam, waardoor de klimaatdoelen voor 2050 niet gehaald dreigen te worden.

De door hen voorgestelde contingenten-aanpak leidt door slimme matching en vraagbundeling tot een meer uniforme renovatieaanpak die het mogelijk maakt om verduurzamingsrenovaties efficiënter uit te voeren. “Hierdoor worden renovaties goedkoper en kunnen sneller uitgevoerd worden. Om de aanpak te doen slagen pleiten we voor een nationale renovatiestrategie.”

Laaghangend fruit

In het paper wordt geconcludeerd dat er momenteel al veel activiteiten plaatsvinden in het kader van de energietransitie gebouwde omgeving. “Maar,” zegt Rogier Donkervoort, TNO-onderzoeker Energietransitie Gebouwde Omgeving: “in de huidige fase ligt de focus sterk op het laaghangend fruit of simpelweg op reguliere woningverbetering. Gebouwen gaan veelal van energielabel C naar B waarbij we niet weten of dit ingrepen zijn waarmee de woning (op termijn) van het aardgas af kan.”

Inneficiënt

TNO stelt dat we in de gebouwvoorraad uitkomen bij de echt lastige uitdagingen. Op dit moment wordt er veelal gewerkt met maatwerkoplossingen per gebouw. “Dit maakt de huidige werkwijze onnodig inefficiënt, duur en traag. Op deze wijze gaan we het tempo van 200.000 woningen per jaar rond 2030, dat nodig is om de klimaatdoelen te bereiken, niet halen.”

Gebouwkenmerken en bewonerswensen centraal

Het TNO ziet graag dat de huidige aanpak wordt gecombineerd met de voorgestelde contingentenaanpak. Een contingent is een cluster van gebouwen waar dezelfde verduurzamingsoplossing op toepasbaar is. Dit wordt bepaald op basis van het “gebouw-DNA”.

Met gebouw-DNA wordt gedoeld op een set gedetailleerde eigenschappen per gebouw, waarbij zowel naar technische kenmerken, de omgeving als de bewonerswensen wordt gekeken. Deze contingenten omvatten gemiddeld zo’n 15.000 tot 30.000 gebouwen.

Oplossingenpakket

Donkervoort: “Een contingent bundelt de vraag en dat maakt de ontwikkeling en toepassing van uniforme verduurzamingsoplossingen mogelijk. Deze oplossingen kan je dan als pakket per gebouw binnen dat contingent herhaalbaar toepassen.”

“De vraagbundeling leidt voor de aanbieders van de oplossing tot de nodige zekerheid qua vraag. Met deze zekerheid durven bedrijven het beter aan om per contingent te investeren in de benodigde innovatie en industrialisatie. Dit moet leiden tot een versnelling tegen lagere kosten.”

Individuen in beweging

De verwachting is dat deze aanpak ook gaat helpen om individuele woningeigenaren in beweging te krijgen. Donkervoort: “We zien dat veel particuliere woningeigenaren worden afgeschrikt door te weinig inzicht vooraf qua kosten, uiteindelijke energieprestaties en wooncomfort. Je moet hen dus ontzorgen. Onze voorgestelde aanpak helpt daarbij.”

Een particuliere woningeigenaar hoeft hiermee slechts individuele woonwensen en gebouwgegevens in te vullen bij een digitaal loket. Hierna ziet men direct welke verduurzamingsoplossingen passen bij het eigen huis, tegen welke kosten en met welke resultaatgaranties. “Dat geeft zekerheid aan huiseigenaren waardoor mensen gemakkelijker de stap naar verduurzaming zetten.”

Puzzelen

Om de nieuwe aanpak te doen slagen is er volgens TNO veel data nodig. Machteld de Kroon, TNO-directeur Bouw, Infra & Maritiem: “We praten over ruim 7 miljoen gebouwen. Om deze naar contingenten in te delen moet je op nationaal niveau een complexe data-puzzel leggen.”

“Leg je deze puzzel regionaal of lokaal, dan behaal je in onze ogen onvoldoende schaalvoordelen. De analyse van de data zal in de toekomst met behulp van kunstmatige intelligentie en machine learning veilig kunnen plaatsvinden.”

Nationale Renovatiestrategie

De Kroon vindt dat de overheid een regisserende rol op zich moet nemen in de energietransitie gebouwde omgeving. “Wij stellen voor om de bestaande aanpakken, zoals de Renovatieversneller en Startmotor te baseren op de contingentenaanpak.”

“Daarmee worden deze effectiever. Organiseer dit via een nationale renovatiestrategie waarin bouw- en installatiebedrijven, financiële instellingen, commerciële vastgoedeigenaren, woningcorporaties én vertegenwoordigers van individuele particuliere woningeigenaren een rol spelen. TNO draagt graag bij aan het vormgeven van deze strategie.”