Actieplan voor de stimulering van warmtepompen officieel ingetrokken

04.11.2025 Gijs de Koning

De Europese commissie heeft het actieplan om de uitrol van warmtepompen in de EU te versnellen geannuleerd. Het actieplan moest helpen om het doel van 10 miljoen extra warmtepompen tegen 2027 te bereiken, maar er is afgelopen maand toch besloten om niet hiermee door te gaan.

Het actieplan schetste vier hoofdacties: partnerschappen tussen de Europese Commissie, EU-landen en de industrie (inclusief onderzoek en innovatie), gerichte communicatie en een vaardighedenpartnerschap, wetgeving rond ecodesign en energielabels, en toegang tot financiering.

Waarschijnlijk is het actieplan door de Europese Commissie losgelaten omdat er overlap is met het actieplan voor elektrificatie dat voorzien wordt voor 2026. De EU-strategie voor verwarming en koeling, die begin 2026 samen met het actieplan voor elektrificatie wordt verwacht, moet in de plaats komen van het actieplan voor de stimulering van warmtepompen.

Nederlandse kritiek

In 2023 werd publieke feedback op het actieplan voor de stimulering van warmtepompen verzameld, waarbij 137 reacties werden ontvangen, onder meer van Techniek Nederland, Natuur & Milieu en Intergas. Hieruit bleek dat het actieplan niet helemaal aansloot op de behoeften van het Nederlandse energiesysteem. De opmerkingen vanuit Nederland over de opzet van het actieplan waren vooral gericht op het verbreden van de scope aan technologieën en om hier ook hybride warmtepompen in op te nemen.

Hugo de Jonge schreef in 2023 in zijn hoedanigheid als minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening: “Er is dringend behoefte aan een versnelde installatie van warmtepompen in de hele Europese Unie. Ze zijn van cruciaal belang voor een duurzame gebouwde omgeving in 2050. Daarom verwelkomt en steunt de Nederlandse overheid het EU-actieplan voor warmtepompen.” De Jonge gaf hierbij toen de kanttekening dat de Nederlandse regering het niet eens was met de vereiste efficiëntie van 115 procent, omdat het hierdoor “onmogelijk” was om hybride warmtepompen mee te nemen in het behalen van deze doelstelling.

Techniek Nederland schreef in hun feedback: “Installateurs in Nederland beschikken inmiddels over een breed scala aan verwarmingsoplossingen met verschillende technieken en producten die naast elkaar kunnen bestaan en elkaar vaak goed aanvullen. Dit biedt installateurs de mogelijkheid om klanten snel en adequaat maatwerk te leveren voor hun behoefte aan verwarmings- en warmwatersystemen. Hierdoor kunnen we flexibele oplossingen aanbieden, zeker nu er schaarste is aan materialen en lange wachttijden voor installaties.”

“We vragen de Europese Commissie om deze brede benadering als leidraad te nemen bij het verduurzamen van het volledige verwarmingssysteem, en dit niet te beperken tot één enkele oplossing, zoals de warmtepomp.”

Actieplan elektrificatie

Voor het wegvallen van het Actieplan voor de stimulering van warmtepompen komt het actieplan voor elektrificatie in de plaats. Het actieplan elektrificatie vanuit de Europese Commissie heeft als doel de energietransitie te stimuleren door belangrijke belemmeringen aan te pakken. Daarnaast wil de Europese commissie beleidsmaatregelen voorrang geven die de kosteneffectieve en systeemvriendelijke elektrificatie van het Europese energieverbruik versnellen, ondersteund door voortdurende investeringen in schone energie en flexibiliteit.

Onder dit plan valt de Europese strategie voor verwarming en koeling. Hierin wordt de doelstelling om energie-efficiëntie door middel van kosteneffectieve decarbonasiatie technieken te verhogen nagestreefd. De strategie zal de uitvoering van de huidige wetgeving ondersteunen en voorstellen doen om de efficiëntie te verbeteren op gebieden zoals de planning van energie-infrastructuur, warmtenetten en het terugwinnen van restwarmte.

Ze richt zich daarbij op zowel aanbod als vraag door enerzijds de uitrol van schone verwarmings- en koelingsoplossingen te versnellen, en anderzijds het gebruik ervan te stimuleren in belangrijke sectoren zoals gebouwen en de industrie.

Publieke consultatie over het nieuwe actieplan en de bijbehorende strategie staat nog open tot 20 november 2025.

Reactie EHPA

De voorzitter van de European Heatpump Association (EHPA) Paul Kenny reageert dat: “Hoewel dit geen verrassing is, is het essentieel dat de elementen die de warmtepompsector nodig heeft worden opgenomen in de komende EU-strategie voor verwarming en koeling en het Elektrificatieactieplan. Deze maken deel uit van het energieveiligheidskader van de Europese Commissie, en er is niets veiliger dan een warmtepomp die wordt aangedreven door lokaal opgewekte, schone energie.”

Als de Europese Commissie de snellere uitrol van warmtepompen ondersteunt in de aankomende plannen, met oog voor de betaalbaarheid in aanschaf en gebruik, langetermijnbeleidsmaateregelen voor stabiliteit en prioriteit voor het flexibel inzetten van warmtepompen. Dat zal dat volgens hen de voordelen voor Europa vergroten met meer energiezekerheid, leiderschap in schone technologie, lokale banen, en de decarbonisatie van gebouwen en industrie, zoals de bedoeling was van het geannuleerde EU-actieplan voor warmtepompen.