In de aanloop naar de verkiezingen spraken we met Agnes Mulder (CDA), Joris Thijssen (PvdA), Matthijs Sienot (D66), Mark Harbers (VVD), Tom van der Lee (GroenLinks) en Sandra Beckerman (SP) over een aantal duurzame onderwerpen. Dit keer komen de rol van Europa aan bod en het kostenplaatje aan bod.

Nederland en Europa

Want waar zien we onszelf bijvoorbeeld staan ten opzichte van omringende landen. Worden we voorloper op het gebied van klimaat of gaan we gelijk op met de rest van Europa?

Matthijs Sienot (D66) wil voorloper worden. “We moeten nu al het beste investeringsklimaat creëren voor bedrijven om duurzaam te ondernemen. De vervuiler betaalt en ook daar kan je mee helpen door zo’n bedrijf de juiste kant op te begeleiden. Dán loop je voorop.”

Mark Harbers (VVD) trekt liever samen op. “Dan heb je in alle landen voor de grote bedrijven dezelfde concurrerende verhouding. Als wij alleen besluiten nog eens extra CO2-regelingen door te voeren dan kan het zomaar zijn dat grote bedrijven besluiten te verhuizen, en dan zijn we mooi in de aap gelogeerd.” Volgens Joris Thijssen (PvdA) zal het niet zo’n vaart lopen. “Als we CO2-belasting invoeren vindt vrijwel geen enkel bedrijf dat een probleem. We hebben genoeg redenen om hier te blijven, zoals de Noordzee en onze beroepsbevolking. Grote bedrijven blijven welkom, maar CO2 krijgt wel een prijskaartje.”

Agnes Mulder (CDA) is het eens met Harbers. “Als we het met elkaar doen zal onze industrie dat beter overleven. Bovendien hebben wij de hoogste ambitie van de wereld. Die kunnen we alleen samen halen.”

Dat staat in schril contrast met de mening van Sandra Beckerman (SP). “Nederland is kampioen klimaatdoelen niet halen. Van voorop lopen is dus allang geen sprake meer. We lopen zelfs zover achter dat ik denk dat we beter kunnen leren van andere landen. Het is nu vooral zaak om reële plannen te maken.”

Ook Tom van der Lee (GroenLinks) noemt Nederland klaploper. “We hebben nog niet eens aansluiting bij het peloton. Er moet nu echt een tandje bij. Het is een feit dat Nederland ook altijd oneerlijk heeft geconcurreerd door veel meer vrijstellingen en lage tarieven te geven. Het is dus maar goed dat heel Europa de boel gaat opschroeven.”

Kostenplaatje huurders

Hoe willen de politici de boel betaalbaar houden voor bijvoorbeeld huurders met een kleine portemonnee die door de duurzame eisen misschien meer moeten betalen? Matthijs Sienot (D66): “Wij zijn ervoor om de verhuurderheffing die wooncorporaties nu betalen op te heffen zodat ze dat geld kunnen investeren in het verduurzamen van huurwoningen.” Joris Thijssen (PvdA): “Als verhuurders duurzaam investeren kunnen ze ook de huur een beetje opschroeven. Voor de huurder is dat geen nadeel omdat de energieprijs enorm zal dalen. Zo kunnen de lage en middeninkomens meeprofiteren van verduurzaming.”

Agnes Mulder (CDA): “Door de puntentelling goed toe te passen wordt er bij een onzuinige woning gekort op de huur waardoor het voor een verhuurder ook gunstiger wordt om hierin te investeren.”

Tom van der Lee (GroenLinks) vindt dat vooral het gedrag van mensen moet veranderen. “Dat willen wij bevorderen door fossiel duurder te maken en duurzaam juist goedkoper, zodat mensen tijdig op een alternatief overstappen.”

De rekening

Vorige week lazen we al over subsidies voor warmtepompen, warmtenetten die moeten worden aangelegd en over het ombouwen van het gasnet. En daarnaast liggen er nog vele plannen voor nieuwe technieken. Waar willen ze dit allemaal van betalen?

In het verkiezingsprogramma van het CDA staat dat de duurzaamheidsmaatregelen meer uit de algemene middelen moeten worden gefinancierd, in plaats van via de huidige opslag op de energierekening (ODE). Agnes Mulder (CDA): “Dit doen we voor de hele samenleving dus ik vind dat niet zo gek. Daarnaast kan je hier als overheid relatief goedkoop leningen en investeringen voor binnenhalen.” De SP stopt met alle vormen van overheidssteun aan de militaire en fossiele industrie en andere multinationals die meewerken aan milieuvervuiling of uitbuiting in Nederland, of elders in de wereld. Ze verhogen de lasten op kapitaal en milieuvervuiling en verlagen juist de lasten op arbeid van mensen met een laag of middeninkomen.

Ook Joris Thijssen (PvdA) wil fossiele subsidie afschaffen en de vervuiler laten betalen. “En aan cadeautjes aan aandeelhouders doen we niet.” Mark Harbers (VVD): “De CO2-heffing mag geen geld opbrengen. Wij halen het uit Europese fondsen. Die rekensom is al gemaakt.”

Tom van der Lee (GroenLinks) wil de fossiele steun afbouwen, een stevigere CO2-heffing en kilometerheffing doorvoeren. “En we willen een klimaatfonds van 60 miljard voor de komende tien jaar. Dat wordt in belangrijke mate gevuld door leningen. Dat betekent dus een hogere staatsschuld, maar de rente is zo laag en de beleggingen in Nederlandse obligaties zijn zo aantrekkelijk dat beleggers geld toeleggen om Nederland geld te kunnen lenen. Dat geld willen we besteden aan heel veel extra energie-infrastructuur.”

Lenen tijdens de coronacrisis? “Wij denken dat dit geen probleem is. Hoe sneller je de transitie doormaakt, hoe beter je in staat bent nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen die ook weer tot nieuwe groene groei leiden waardoor je staatsschuld best snel daalt. Nederland heeft ook echt een veel lagere staatsschuld dan alle landen om ons heen en we zijn zeer kapitaalkrachtig.”

Matthijs Sienot (D66) sluit af: “Wij laten de vervuiler betalen door uniforme CO2-heffingen in de industrie. Maar ook door rekeningrijden in te voeren, vliegtax te vragen en door vrijstellingen op energiebelasting af te schaffen. Daarnaast willen we een deel uit de algemene middelen betalen. Dan doen we tenslotte ook voor de zorg, en zoals Sigrid Kaag al zei: we moeten wel, want ons huis staat in brand.”