‘De warmtepomp is onvermijdelijk’
08.09.2025 Gijs de Koning
Het domineren van de warmtepomp in de Europese markt voor verwarmen is volgens Paul Kenny, voorzitter van de European Heat Pump Association (EHPA), geen kwestie van óf maar van wanneer. “De warmtepomp is de onvermijdelijke toekomst van verwarming,” zegt hij stellig. Toch ziet hij dat de snelheid van de transitie sterk afhangt van beleid, prijsverhoudingen en samenwerking tussen landen.
Volgens Kenny ligt het groeipad van de warmtepomp vast. “Vandaag is het marktaandeel in Europa zo’n 27 tot 30 procent. Maar de combinatie van hoge efficiëntie, geopolitieke afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de groei van hernieuwbare elektriciteit maakt dat de warmtepomp de standaard wordt.”
Hij wijst erop dat warmtepompen vier keer efficiënter zijn dan een gasketel en bovendien flexibel inspelen op dalende elektriciteitsprijzen door zon en wind. Ook de toenemende koelbehoefte door klimaatverandering versterkt de trend. “Tel dat bij elkaar op en je kunt niet anders dan concluderen dat warmtepompen in 10 tot 20 jaar de dominante technologie worden.”
Dat tempo verschilt echter sterk per land. Scandinavische landen kozen al sinds de oliecrisis van de jaren zeventig voor elektrificatie en kennen daardoor een vrijwel fossielvrije verwarmingssector. Andere landen, zoals Nederland en het Verenigd Koninkrijk, profiteerden lang van goedkope aardgasreserves en lopen nu achter.
“Belangrijk is dat landen de verhouding tussen elektriciteits- en gasprijzen aanpakken,” zegt Kenny. “Nederland en Ierland hebben al stappen gezet door belastingen te verschuiven van elektriciteit naar gas. Dat is cruciaal om de keuze voor warmtepompen vanzelfsprekend te maken.”
Kenny wijst hierbij op de nieuwe variant van de European Union Emissions Trading System, ook wel ETS2 genoemd. Hierin worden fossiele brandstoffen uiteindelijk meer belast als ze meer CO2 uitstoten. De prijs van gas zal hierdoor relatief sneller stijgen omdat elektriciteit ook deels uit hernieuwbare bronnen zoals zon en wind kan worden gewonnen.
Subsidies voor warmtepompen
Op de vraag of de warmtepomp over heel Europa ook zonder subsidies de markt kan overnemen, is Kenny duidelijk: “Pas als we stoppen met het subsidiëren van gas, kunnen we stoppen met het subsidiëren van warmtepompen.” In Noorwegen en Zweden, waar elektriciteit goedkoop is en gas duur, bestaan nauwelijks subsidies meer. Voor andere landen ligt de sleutel in het corrigeren van marktprikkels.
Europese productie blijft sterk
Waar Europa de slag om zonnepanelen grotendeels verloor van Azië, ziet Kenny veel vertrouwen in de warmtepompindustrie. “Er zijn ruim 300 fabrieken in Europa. Grote namen als Bosch, Vaillant en Viessmann investeren fors, net als Japanse en Koreaanse bedrijven die hier produceren. We hebben de slag beslist niet verloren.” Wel benadrukt hij dat Europese beleidsmakers waakzaam moeten zijn op eerlijke handelspraktijken en dat groeiende vraag belangrijk is om de schaalvoordelen te realiseren die Aziatische concurrenten groot hebben gemaakt. “Als Europa wil winnen in de wereldwijde productie van warmtepompen, moet er voldoende vraag zijn. Dat betekent helder zijn richting burgers over deze onvermijdelijke transitie en zorgen dat de verhouding tussen gas- en elektriciteitsprijzen de keuze voor een warmtepomp stimuleert, met de juiste ondersteuning daarbij.”
De EHPA ondersteunt nationale brancheverenigingen bij beleidsontwikkeling en lobby. Kenny: “Sommige verenigingen zijn groot en professioneel, andere bestaan uit één parttimer, dit verschilt per land. Wij helpen door kennis te delen, gezamenlijke rapporten te maken en best practices te verspreiden. Maar we moeten nog veel meer doen om landen te ondersteunen.”
Blik vooruit
Voor de komende jaren heeft de EHPA duidelijke prioriteiten. “We willen dat landen de belasting op duurzame technologieën en elektriciteit verlagen. Verder streven we naar een echte interne markt voor warmtepompen, zonder onnodige productregelgeving die kosten verhoogt. En we ontwikkelen een blauwdruk voor goed warmtepompbeleid, die we actief bij regeringen gaan presenteren.”
Volgens Kenny draait het uiteindelijk om tempo. “De transitie naar warmtepompen komt er sowieso. De vraag is alleen: hoe snel? Want het verschil in snelheid bepaalt de kosten voor burgers, de afhankelijkheid van fossiele import en vooral de schade door klimaatverandering.”
Paul Kenny zal verder uitweiden over hoe de warmtepomp een belangrijke schakel is in Europese energieonafhankelijkheid tijdens zijn presentatie op het Heat Pump Forum & Awards evenement op 23 en 24 september in Brussel.
