Formateur, partijleiders en organisaties gaan vandaag in gesprek over energiebeleid
21.11.2025 Evelien Schreurs
Na het advies van informateur Wouter Koolmees gaan Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) over een aantal belangrijke onderwerpen. Vandaag staat onder andere het energiebeleid op de agenda. Brancheverenigingen lieten afgelopen week in brieven aan de formateur weten welk beleid nodig is om de energietransitie voort te zetten en te versnellen.
Eerder uitte de energiesector zich positief over de verkiezingsuitslag. Een meerderheid van de kamer wil inzetten op het behalen van de huidige klimaat- en energiedoelen en een derde wil de regels zelfs aanscherpen. De twee partijleiders die nu met elkaar in gesprek zijn, nemen ook ervaring en kennis over de energietransitie met zich mee: Jetten was in kabinet Rutte IV minister van klimaat en energie. In diezelfde periode was Bontenbal als Tweede Kamerlid voor CDA ook woordvoerder energie, en werkte voorheen bij netbeheerder Stedin.
De gesprekken tussen Bontenbal en Jetten zijn voor de energie-brancheverenigingen aanleiding om brieven aan de informateur duidelijk te maken welk beleid zij voor zich zien om de energietransitie voort te zetten. Zij vragen onder anderen om een doelstelling voor opslagcapaciteit, lokale opwek, het stimuleren van eigen verbruik, inzet op flexibiliteit en diversiteit aan energiebronnen. Wat zeggen de verkiezingsprogramma’s van D66 en CDA over energiebeleid?
Elektriciteitsnet
Een punt dat in alle oproepen van de energiebranche naar voren komt is het versnellen van het uitbreiden van het stroomnet. Bij D66 en CDA staat dat ook hoog op de agenda van hun energiebeleid. D66 zegt dat de grootste prioriteit gaat naar het uitbreiden van het elektriciteitsnet. “De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren.”
Dat staat ook bij CDA op het programma: snellere procedures en meer vergunningsvrije ruimte moeten elektriciteitsprojecten versnellen. De rekening voor de uitbreiding van het stroomnet moet worden verspreid over meerdere generaties.
De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden. Dat sluit aan bij de oproep van netbeheerders voor ruimte en tijdige vergunningverlening.
De NVDE vraagt in haar brief ook specifiek om de stikstofbelemmeringen weg te nemen. D66 en CDA schrijven beiden in hun verkiezingsprogramma dat de stikstofregels aangepast moeten worden zodat projecten, voor bijvoorbeeld het elektriciteitsnet en hernieuwbare energie, niet stil komen te liggen. CDA: “We passen wetgeving aan zodat energieprojecten die uiteindelijk leiden tot minder stikstofuitstoot niet stil komen te liggen.”
Industrie
NedZero, Holland Solar, Energy storage NL willen vraagcreatie voor de verduurzaming, ofwel elektrificatie, van de industrie. “Verlaag de nettarieven voor afnemers om elektrificatie aantrekkelijker te maken en te versnellen.”
D66 en CDA schrijven beiden in hun verkiezingsprogramma dat Nederland toe moet naar een groene industrie. Dat willen ze door afspraken te maken met bedrijven. Daar tegenover staat dat de overheid de industrie helpt met verduurzamen door te zorgen voor slimme prikkels, infrastructuur en minder papierwerk.
CDA zegt bindende maatwerkafspraken te willen maken met de grootste vervuilende bedrijven en ze (financieel) te willen ondersteunen met verduurzamen. D66 gaat wat verder in het verkiezingsprogramma, en willen niet alleen groene industrie stimuleren, maar ook fossiele industrie afstraffen. De partij zegt duidelijke grenzen aan vervuilende industrie te willen, fossiele subsidies sneller afbouwen en per sector een einddatum voor fossiele technieken. “En we zijn ook eerlijk en realistisch: niet elke industrie past op elke plek.”
Zonnepanelen
D66 en CDA zien allebei zonnestroom als een belangrijke energiebron van de toekomstige elektriciteitsmix. Ze zien zonnepanelen het liefst op daken, parkeerplaatsen en bedrijventerreinen. CDA: “Voor innovatieve projecten die duurzame energie combineren met een goede landschappelijke inpassing bieden we ruimte.”
D66 benoemt ook dat zonnestroom voor iedereen beschikbaar moet zijn: “Iedereen kan meedoen met zonne-energie, of je nu wel of geen eigen dak hebt dat daar geschikt voor is. We zorgen voor manieren om zonnepanelen te huren.”
Divers en lokaal energiesysteem
Beide partijen zetten in op een mix van zon, wind, opslag en willen ook de uitrol van warmtenetten stimuleren. CDA wil de bouw van twee kerncentrales voortzetten. D66 schrijft niet de voorkeur de hebben voor kernenergie, maar staat er wel voor open. Ook zien beide partijen waterstof als onderdeel van de toekomstige energiemix, CDA noemt ook groen gas. Die ideeën lijken aan te sluiten bij de oproep van Netbeheer Nederland om te investeren in een integraal energiesysteem waarin elektriciteit, waterstof, groen gas en CCS elkaar aanvullen.
De netbeheerders vragen om de gascentrales open te houden voor dagen met weinig zon en wind. Dat sluit aan bij wat D66 in hun verkiezingsprogramma schrijft. “Opdat de leveringszekerheid van elektriciteit gewaarborgd blijft, blijven moderne gascentrales zo lang open als nodig.”
CDA wil meer aansturen op lokale opwek en gebruik. “We stimuleren flexibele contracten en ‘energyhubs’ op bedrijventerreinen en initiatieven van energiecoöperaties, gemeenten en provincies op het gebied van duurzame mobiliteit en lokale opwek, gebruik en opslag van energie.” D66 pleit er in het verkiezingsprogramma voor dat inwoners een aandeel krijgen in lokale energieprojecten en in de opbrengst delen.
Onderwerpen die niet expliciet in de verkiezingsprogramma’s worden genoemd, maar waar brancheverenigingen om vragen, zijn duidelijkheid over de Contracts for Difference. Ook wordt er in de verkieizngsprogramma’s van D66 en CDA niet expliciet over een opslagdoel gesproken, waar verschillende brancheverenigingen om vragen. Beide partijen zien opslag wel als belangrijk onderdeel van de toekomstige energiemix.
Het energiebeleid uit de verkiezingsprogramma’s van D66 en CDA komt dus op veel punten overeen: veel aandacht voor het uitbreiden van het elektriciteitsnet, de industrie moet vergroenen met (in meer of mindere mate) hulp van de overheid, het inzetten op een diversiteit aan energiebronnen. Vandaag gaan formateur Buma en partijleiders Jetten en Bontenbal in gesprek met onder meer met het Planbureau voor de Leefomgeving, het Nationaal Klimaat Platform, de Wetenschappelijke Klimaatraad en een vertegenwoordiger van de Klimaatjongeren.
