Heat Pump Forum 2025: Warmtepompen in het hart van Europa’s energiezekerheid
02.09.2025 Gijs de Koning
Op 23 en 24 september vindt in Brussel het jaarlijkse Heat Pump Forum & Awards plaats, georganiseerd door de European Heat Pump Association (EHPA). Het evenement brengt beleidsmakers, onderzoekers en vertegenwoordigers van de industrie samen om te spreken over de rol van warmtepompen in de Europese energie- en industriepolitiek. De centrale vraag dit jaar is: hoe kunnen warmtepompen niet alleen bijdragen aan verduurzaming, maar ook aan energiezekerheid en economische veerkracht?
Waar warmtepompen enkele jaren geleden vooral werden besproken in de context van energiebesparing in woningen, schuift de technologie steeds nadrukkelijker naar voren in het bredere energiedebat. De oorlog in Oekraïne, de afhankelijkheid van geïmporteerd gas en de ambities van de Europese Green Deal hebben de urgentie vergroot om te elektrificeren. Volgens de EHPA zijn warmtepompen daarbij geen optie, maar een noodzaak.
Tijdens de openingssessie, geleid door Paul Kenny (EHPA), en met bijdragen van onder meer de Europese Commissie en het Internationaal Energieagentschap, staat die verschuiving centraal. Warmtepompen worden gepresenteerd als een schakel in de energiezekerheid van de EU. Deze claim roept zowel kansen als kritische vragenop. Want hoe realistisch is grootschalige uitrol op korte termijn, gezien de huidige kosten, het netbeheer en de trage beleidsimplementatie?
Industrieel perspectief
Een belangrijk thema van het forum is de rol van warmtepompen in de industrie. De sessie “Putting the deal in the clean industrial deal” richt zich op de koppeling tussen elektrificatie, economische groei en werkgelegenheid. Vertegenwoordigers van onder meer Vaillant en investeringsmaatschappij KKR gaan met beleidsmakers in debat over de vraag welke maatregelen nodig zijn om de productie van warmtepompen in Europa op te schalen en zo de afhankelijkheid van Aziatische leveranciers te verkleinen.
In 2023 werd wereldwijd 40 procent van alle warmtepompen in China geproduceerd. Dit was meer dan de productie van de Europese Unie (15 procent) en de Verenigde Staten (20 procent) bij elkaar. Terwijl de productiecapaciteit in de meeste regio’s nauwelijks groeide, breidde China die met ruim 10 procent uit, gedreven door een sterke binnenlandse vraag. Bovendien domineert het land de productie van cruciale onderdelen: 95 procent van alle compressoren werd er gemaakt. Er zijn echter voldoende kansen voor een sterke warmtepompproductiemarkt in Europa volgens de EHPA.
Die discussie sluit aan bij de bredere Europese ambitie om “clean tech manufacturing” te stimuleren. Maar ook hier rijst de vraag hoe haalbaar dat is in een markt die sterk prijs-gedreven is en waarin Aziatische spelers vaak goedkoper produceren dan Europese fabrikanten.
Van papier naar pasta
Een ander gespreksonderwerp op het Heat Pump Forum is de toepassing van grote warmtepompen in de industrie. Onder de titel “Paper to pasta” wordt gekeken hoe sectoren als papierproductie en voedingsmiddelenindustrie kunnen verduurzamen met behulp van hoge-temperatuurwarmtepompen. Daarbij komt ook de Europese Industrial Decarbonisation Accelerator Act ter sprake, die samenwerking tussen industrieën en fabrikanten moet versnellen.
De discussie illustreert dat warmtepompen niet alleen voor de residentiële sector van belang zijn. De schaalvergroting richting industriële toepassingen toont echter ook aan dat de uitdagingen van infrastructuur tot investeringsrisico’s aanzienlijk zijn. Daarnaast zijn de ontwikkelingen op het gebied van warmtepompen substantieel, maar blijven er industriële processen die een warmtevraag hebben die simpelweg niet haalbaar is voor warmtepompen.
Warmtepompen en Europese doelstellingen
Het forum vindt plaats in een periode waarin de EU worstelt met haar energie- en klimaatdoelen. Hoewel het aandeel warmtepompen in de markt de afgelopen jaren is gestegen, blijft de adoptie ongelijk verdeeld over lidstaten. Landen als Noorwegen, Zweden en Finland lopen voorop, terwijl in andere regio’s de afhankelijkheid van gas nog dominant is.
In een recent nieuwsbericht stelt de EHPA dat met de groei van het aantal warmtepompen in Europa de afgelopen jaren de Europese doelstelling van 60 miljoen warmtepompen tegen 2030 waarschijnlijk niet gehaald gaat worden. Wel zien ze dat landen als het Verenigd Koninkrijk en Ierland duidelijk beleid met goed ontworpen subsidies hebben ingevoerd wat leidde tot een exponentiële stijging in de verkopen.
In Nederland is de doelstelling voor 2030 momenteel nog 1 miljoen hybride warmtepompen. Daarnaast werkt de regering nog aan de “Aanpak Warmtepompen 2025-2030”, waarin de doelstellingen verder zullen worden uitgewerkt.
De uitkomst van het forum is niet vooraf te voorspellen. Wel is duidelijk dat de discussie over warmtepompen inmiddels veel verder gaat dan techniek of duurzaamheid alleen. Het raakt direct aan vraagstukken van energiezekerheid, geopolitiek en industriële concurrentiekracht.
