Vorig jaar adviseerde het Expertteam Energiesysteem 2050 dat als Nederland in 2050 klimaatneutraal wil zijn, het energiesysteem al in 2040 CO2-neutraal zal moeten zijn. Het expertteam is door Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie, in het leven geroepen om te schetsen hoe het energiesysteem van de toekomst eruit moet zien. In de podcast Ecosofie bevestigde hij de oproep van het expertteam dat de energiesector sneller zal moeten verduurzamen om als katalysator voor de industrie te dienen.

Jetten zei tegen podcasthost Marnix Kluiters dat “een paar sectoren eerder moeten leveren”, om in 2050 tot een klimaatneutrale samenleving te komen. “De energiesector is daarbij de eerste sector die CO2-neutraal moet zijn, omdat de gehele industrie kan verduurzamen wanneer we voldoende groene energie produceren. Ook zorg je daarmee dat de mobiliteitssector niets meer uitstoot”, aldus Jetten.

“Dus eigenlijk moet ‘mijn’ energiesector binnen tien à vijftien jaar helemaal CO2-neutraal zijn, zodat daarna de andere sectoren nog de tijd hebben om in 2050 het doel van klimaatneutraliteit te behalen.” De periode tot en met 2050 kan dan ook nog worden benut om de broeikasgassen als methaan en N2O (lachgas) te reduceren, deze laten zich nog moeilijker terugdringen dan CO2.

Verduurzaming van de elektriciteitsproductie gaat wél voorspoedig
Jetten verwacht dat Nederland richting 2030 “hele grote stappen” gaat zetten in het verduurzamen van de elektriciteitsproductie. Hij schat in dat in 2030 zo’n 80 procent van alle stroom in Nederland afkomstig uit hernieuwbare bronnen, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) hield het in de Klimaat- en Energieverkenning 2022 op 85 procent. “Qua elektriciteitsproductie zou je dus zeggen: kat in ‘t bakkie, gaat helemaal lukken”, stelt Jetten.

Daarbij geeft hij – net als het PBL – toe dat de beoogde CO2-reductie van minimaal 55 procent “grenst aan wat praktisch realiseerbaar is”, zoals PBL-directeur Hans Mommaas het verwoordde. Met name de grondstof- en personeelstekorten zijn hier de grote bottlenecks.

Lees ook: Expertteam: ‘Geef voorrang aan energiebesparing, gedragsverandering en elektriciteitssysteem’

Juist daarom drong het expertteam erop aan om te beginnen bij energiebesparing, gedragsverandering en het toekomstbestendig maken van het elektriciteitssysteem. Dit verkleint de reductie- en verduurzamingsopgave, de importafhankelijkheid van energie en schaarse grondstoffen en materialen en hierdoor ook weer de kosten van de totale opgave.

“De energietransitie is allang begonnen, maar veel te traag. Er is meer tempo en meer sturing nodig. Dat is nog best lastig in een situatie dat menskracht, materialen en ruimte schaars zijn. Maar anders dan veel andere transities heeft de energietransitie stevige deadlines”, aldus Bernard ter Haar, voorzitter van het expertteam.

“Klimaatneutraliteit kan niet wachten, de klimaatschade is nu al groot. Dappere keuzes zijn nodig. Draagvlak voor deze transitie is belangrijk, want van iedereen wordt verandering verwacht. Daarom moeten kosten en baten rechtvaardig worden verdeeld.”