Politici bevechten elkaar verbaal tijdens debat over warmtetransitie

23.10.2025 Sjoerd Rispens

Met de verkiezingen in aantocht en de huidige instabiliteit van de energieprijzen zijn er veel onzekerheden voor burgers. De doelstellingen voor de warmte- en energietransitie lijken nog ver weg, maar er moeten snel grote stappen worden gezet om ze te halen. Wat mogen burgers, corporaties en gemeenten verwachten van de politieke partijen? In een debat bespreken verschillende  wat ze de komende jaren van plan zijn.

In het debat komen Sjoukje van Oosterhout (PvdA-GroenLinks), Gerrie Elfrink (SP), Peter de Groot (VVD), Henk Vermeer (BBB), Dion Huidekooper (D66) en Karsten Klein (CDA) aan het woord. Tijdens het debat worden meerdere stellingen besproken. Twee partijen debatteren eerst kort met elkaar, daarna doen alle partijen mee.

Verplichte maatregelen

De eerste stelling wordt ingeleid door Stijn Tielen, bestuurslid bij Mineral Woll Association (MWA). De stelling luidt: als we echt meters willen maken rond verduurzaming en dat de energierekening betaalbaar is voor iedereen, moet de overheid meer verplichte maatregelen stimuleren. Het CDA, de VVD en de BBB zijn tegen. De overige partijen zijn het eens met de stelling.

“Vanuit mijn vorige functie als belangenbehartiger bij Vereniging Eigen Huis kan ik zeggen dat dit geen goed idee is”, zegt Klein. “Het is ongekend wat er op huiseigenaren afkomt qua complexiteit en financiën bij een grote verduurzamingsslag. Het CDA vindt dat de overheid hier een grote faciliterende rol in heeft. Het is niet effectief als de overheid van alles gaat verplichten.”

“Daar ben ik het mee eens”, zegt De Groot. “Vooral voor mensen die in woningen uit de jaren 60 en 70 wonen is het ongekend wat ze allemaal moeten doen. Maar dat geldt niet voor alle woningen die daarna gebouwd zijn. We moeten op dit vlak echt nog veel stappen zetten.”

Stelling als vals dilemma

Van Oosterhout wil een ander geluid laten horen. “Onder rechtse kabinetten is energiearmoede sterk toegenomen. Mensen hebben moeite om de energierekening te betalen en de klimaatdoelen raken uit zicht. We moeten nu stappen zetten maar dat moet wel grootschalig. Wij willen een wijkgericht grootschalig isolatieoffensief en we beginnen bij wijken waar energiearmoede het grootst is.”

“Isolatie is enorm belangrijk, industrieën moeten altijd ondersteund worden in plaats van een kopje kleiner worden gemaakt door partijen als GroenLinks-PvdA”, zegt Vermeer. “De BBB wil geen drang en dwang. We strijden al sinds 2021 voor doe-het-zelf-isolatie. Wij willen mensen een voucher geven van 750 euro en dat ze daar gewoon zelf mee aan de slag kunnen om bijvoorbeeld tochtstrips aan te schaffen. Mensen willen dat best doen maar moeten een drempel over.”

Huurverhoging door verduurzaming

De tweede stelling wordt ingeleid door Rob van der Broeken, namens Aedes: de verduurzaming van woningen mag in de toekomst leiden tot een huurverhoging. De BBB, D66 en de VVD zijn het eens, de rest oneens. “Ik vind dit een ingewikkelde, want als je meer wil investeren moet je dat geld ergens vandaan halen”, zegt Vermeer, die eerst met Elfrink debatteert. “We moeten uiteindelijk naar een totaalconcept van woonlasten. Ik vind een huurverhoging acceptabel als de woonlasten gelijk blijven.”

“Deze stelling is eigenlijk een vals dilemma want er is nog een derde optie”, zegt Elfrink. “Er is ontzettend veel geld in dit land, dat moet je anders gebruiken. In de jaren 30 en 50 van de vorige eeuw hebben we massaal woningen gebouwd voor volkshuisvesting. Er zijn toen afspraken gemaakt met scholen om bouwvakkers op te leiden. Maar corporaties zijn nu gekortwiekt.”

“We weten dat burgers bereid zijn om extra lasten te dragen als er iets tegenover staat”, zegt Huidekooper tijdens de plenaire discussie. “We hoeven het helemaal niet over deze stelling te hebben. D66 wil dat 75 procent doorberekend wordt in de huurverhoging. Je zorgt dan dat corporaties de middelen hebben. We moeten zorgen dat de corporaties kunnen investeren, dat kan met dit voorstel.”

“Verduurzaming mag nooit leiden tot huurverhoging”, voegt Van Oosterhout toe. “Wij zijn voor het plan Woningcorporaties Nieuwe Stijl. Daarmee investeren we in de isolatie van huizen en daar trekken we 36 miljard voor uit. Warmte is een basiscomfort, geen luxe. Wij vinden wel dat als er een warmtepomp wordt geïnstalleerd of zonnepanelen corporaties servicekosten mogen vragen, maar dat is geen huurverhoging.”

Meer betalen voor gas en minder voor elektriciteit

De derde stelling wordt ingeleid door Peter Kool, de voorzitter van Vereniging Duurzame Warmte: om verduurzaming nog aantrekkelijker te maken moet de belasting op aardgas omhoog en de belasting op elektriciteit omlaag. Alle partijen zijn het met de stelling eens. “Dit raakt de kern van klimaatvaardigheid”, zegt Van Oosterhout. “We moeten de klimaatdoelen halen maar daarin moet wel iedereen meekomen. Dus moeten er twee dingen gebeuren: de prikkel om van het gas af te gaan moet omhoog en het Energienoodfonds moet structureel in stand worden gehouden.”

“Ik ben er geen voorstander van als de overheid nog meer gaat doen om de beweging te stimuleren”, zegt Klein. “Want je raakt mensen dan rechtstreeks in de portemonnee. Ik ben meer te spreken over het omlaag brengen van de belasting op elektriciteit. Het mag zeker niet duurder worden dan het nu al is.”

“Energie is een basisvoorziening die voor iedereen betaalbaar moet zijn”, voegt Huidekooper toe in de groepsdiscussie. “Het stijgen van de kosten voor de komende tijd gaat in situatie rond het stroomnet zitten. Daarom trekken wij 45 miljoen uit als lening voor TenneT zodat zij dat meer kunnen faseren.”

“Er gaat heel veel belastinggeld naar wind-op-zee-projecten”, zegt De Groot. “Dat moet je uitsmeren over langere tijd. Maar zolang we nog gas gebruiken moet de prijs daarvan altijd laag blijven. Je kan mensen bij wijze van spreken gaan straffen voor het feit dat ze nog steeds gas gebruiken, maar je moet ze niet opzadelen met een torenhoge energierekening.”

“Het allerbeste wat we kunnen doen is zaken collectief regelen, al noemen andere partijen dat een langspeelplaat”, zegt Elfrink. “Aardgas verminderen is de sleutel, dat doe je door te isoleren. En het is misschien niet heel sexy, het levert geen mooi fotomoment op en je wint er ook niet alle stemmen mee, maar je moet gewoon glaswol in de muren aanbrengen waar dat nodig is. Daar is de grootste winst te halen.”