‘Met onze methodes willen we huizen binnen twee dagen gaan isoleren’

09.06.2021 Jan de Wit

‘Met onze methodes willen we huizen binnen twee dagen gaan isoleren’
Foto: Brightlands Chemelot Campus

“In 2050 moet Nederland van het aardgas af zijn”, memoreert Bram Tankink, business developer duurzaamheid van Brightlands Chemelot Campus en projectleider van BRIMM. “Een enorme opgave.” Op de Campus in Sittard-Geleen werkt een nationaal consortium van bedrijven, onderzoeksinstituten en kennisinstellingen daarom samen aan het BRIMM-project: nieuwe, slimme methodes om woningen snel en kostenefficiënt te isoleren.

BRIMM staat voor Bright Renovatie Isolatie voor woningschil door (Advanced) Materialen en Methodes en het project draait om het ontwikkelen en vermarkten van aerogel en transparante isolerende infrarood werende raamfolies. Twee veelbelovende isolatiemethodes.

Alle partijen die in het consortium verenigd zijn, werken aan een deel van de oplossing. “Aerobel ontwikkelt bijvoorbeeld de optimale chemische samenstelling van de aerogel en de Takkenkamp Groep past deze toe in een testcase van enkele woningen”, aldus Tankink.

Hij bracht de partijen samen in het consortium dat draait om kennis delen vanuit een gezamenlijk doel en een gedeeld belang in het verduurzamen van de Nederlandse woningbouw. “Ik heb dat echt holistisch willen aanpakken”, zegt Tankink. “Met partners uit de hele waardeketen, dus van grondstof tot woning. Iedereen draagt met zijn eigen product bij aan de nieuwe isolatiemethodes.

“Aardgasvrij worden is een flinke opgave, mede doordat 3,7 miljoen woningen in Nederland onvoldoende geïsoleerd zijn waardoor warmtepompen daarin niet renderen. Een voorzetgevel is nu een veel bekeken hulpmiddel, maar vergt grote investeringen en kost bijna twee weken per rijtjeshuis. Met de methodes die wij ontwikkelen zou een huis in nog geen twee dagen geïsoleerd zijn tegen veel lagere kosten dan een compleet nieuwe voorzetgevel.”

Provinciale aanmoediging
De Brightlands Chemelot Campus is bij uitstek het gebied om nieuwe isolatiemethodes te ontwikkelen vanwege de expertise op het gebied van chemicaliën. “Hier vindt je alle specialistische kennis om nieuwe isolatiematerialen te ontwikkelen, zowel in de kantoren als in de labs. De Campus is echt de kartrekker van het BRIMM-project.”

Voor Limburg van groot belang, omdat het woningaanbod sterk aan het verouderen is. “De provincie speelt een belangrijke rol, omdat zij de vraag om innovatieve isolatiematerialen voor het vernieuwen en verduurzamen van de woningbouw bij ons hebben neergelegd. Daarnaast investeert de provincie in de Brightlands Chemelot Campus en is zo indirecte financier van dit project.”

Toch is Tankink er op bedacht dat het geen Limburgs feestje wordt. “We willen samenwerken met andere regio’s, zo is de Technische Universiteit Eindhoven een belangrijke partner in de ontwikkeling van de aerogel. Ook tussen regio’s willen we aan kennisoverdracht werken om uiteindelijk heel Nederland duurzaam te kunnen isoleren.”

Verduurzamen woningaanbod
Hoewel Tankink zelf geen link had met woningbouw is die er wel al jaren met het thema duurzaamheid. “Als voormalig professioneel wielrenner finishte ik vaak in stadscentra, waar veel warmte en vervuilde lucht blijft hangen en ik zelfs inspanningsastma ontwikkelde.

“Dan realiseer je hoe slecht al die uitstoot voor gezondheid, natuur en klimaat is. Daar is het enthousiasme voor duurzaamheid ontstaan, vanuit de wil om er wat aan te doen.”

Mede dankzij zijn wielercarrière zag Brightlands Chemelot Campus in Tankink een uitstekende BRIMM-projectleider. “Ze zochten iemand met een breed netwerk die bedrijven bij elkaar kan brengen om een verduurzamingsslag te maken met de woningbouw. Ik ben daar gewoon vol enthousiasme mee begonnen en volgens mij is dit met het consortium vrij aardig gelukt.”

De Campus kijkt daarbij ook naar zichzelf. “Ons doel is om in 2050 volledig circulair te opereren. Alles op ons terrein moet uit een circulaire gedachte komen. In de productie van de materialen én in de faciliteiten.”

Unieke technologie
Maar hoe zien de revolutionaire methodes van het BRIMM-project er nou uit? De zogeheten aerogel, een soort luchtschuim dat samen met een binder in de spouwmuren gespoten wordt, is een project van Aerobel en de Takkenkamp Groep.

De transparante isolerende infrarood werende raamfolie wordt ontwikkelt door Brightlands Materials Center/TNO en Kriya Materials. Hiermee kunnen woningen geïsoleerd worden naar een A+ niveau waarmee het energieverbruik voor verwarming daalt met ruim de helft.

“Aerogel biedt – na een vacuümomgeving – de hoogste isolatie, uiteindelijk zouden we een verlies van 0,018 kunnen realiseren. Je spuit het met een bindmiddel in de spouwmuur, waarna het droogt en uithardt”, zo legt Tankink uit. “De raamfolie is oprolbaar, transparant, infrarood werend en Low-E, een laag niveau van thermische stralingsenergie. De combinatie van warmte- en lichtcontrole maakt deze techniek uniek.”

In 2023 moet duidelijk worden of de methodes breed ingezet kunnen worden voor de isolatie van miljoenen woningen in Nederland. In 2024 zou dan gestart kunnen worden met de grootschalige productie van de aerogel en folies.

“Elke stap vraagt om degelijk onderzoek en daarin kun je altijd tegen onvoorziene risico’s aanlopen”, stelt Tankink. “We zien onze toekomst positief tegemoet, maar we moeten ook realistisch blijven.”