(Energie)armoedebestrijding, hier en nu of daar en straks?

01.11.2022 Piet-Jan Dijkstra

(Energie)armoedebestrijding, hier en nu of daar en straks?

Het Nationaal Isolatieprogramma geeft kort gezegd richting aan de verduurzamingsopgave voor de komende jaren. En dan in het bijzonder het sneller, slimmer en socialer isoleren van de bestaande woningen in Nederland. Sneller door middelen vrij te maken en de capaciteit van de markt te vergroten. Slimmer door middel van een andere kijk op de opgave met onder andere de contingentenaanpak (Red. gebaseerd op groepen gebouwen met vergelijkbare kenmerken). En socialer door ondersteuning te bieden aan de huishoudens met een laag inkomen die veelal in slecht geïsoleerde huizen wonen.

Sinds de lancering van het Nationaal Isolatieprogramma zijn de energieprijzen alleen maar verder gestegen, waardoor ruim een kwart van de Nederlandse huishoudens problemen ondervindt bij het voldoen van de maandelijkse energiekosten. We hebben het voor de goede orde dus niet meer alleen over de huishoudens met een inkomen rond het sociaal minimum.

Stop vanwege AVG, kartelafspraken en natuurbescherming
Het goede nieuws is dat zowel het publieke als private domein zeer gemotiveerd zijn om op korte termijn met werkbare oplossingen te komen om deze huishoudens te helpen de energierekening te verlagen. Het slechte nieuws is dat betrokken partijen op belemmeringen stuiten waardoor de uitvoering van de goedbedoelde plannen vertraging oploopt.

Stel dat je als gemeente samenwerkt met maatschappelijke partners door samen de juiste ondersteuning te bieden voor deze huishoudens, stop vanwege de AVG. Stel dat uitvoerende bedrijven de handen ineen slaan en hun beperkte capaciteit willen bundelen om deze huishoudens snel te helpen, stop vanwege kartelafspraken. Stel dat er een wijkgerichte aanpak is ontwikkelt om de woningen van huishoudens met een laag inkomen versneld te isoleren, stop vanwege natuurbescherming.

De wet is de wet?
Conclusie zou kunnen zijn dat we samen de komende jaren gevalideerde oplossingen zoeken voor alle belemmeringen die we zijn tegengekomen én nog tegen gaan komen. Want laten we eerlijk zijn: privacybescherming, kartelafspraken en natuurbescherming zijn serieuze onderwerpen die niet voor niets in onze wetgeving geregeld zijn. En of je nu werkt bij de Rijksoverheid, provincie, gemeente of je bent energiecoach, energieadviseur of isolatiemonteur. De wet is de wet.

Dat zou betekenen dat we twee miljoen Nederlandse huishoudens, die wakker liggen van hun energierekening, gaan informeren dat we nog ongeveer twee jaar nodig hebben voordat we ze echt kunnen helpen. Of wij vragen deze huishoudens of zij akkoord gaan met het feit dat hun gegevens gedeeld worden met partijen die hun energierekening substantieel kunnen verlagen. En wij accepteren in dit specifieke geval dat bedrijven prijsafspraken maken om deze woningen onder de marktconforme prijs aan te pakken. En we gaan akkoord met het feit dat deze woningen op een praktische, snelle wijze natuurvrij worden gemaakt.

Laten we het gewoon doen
De koude periode, waarin Nederlandse huishoudens het overgrote deel van hun gasverbruik consumeren, komt eraan. Hoewel ik normaliter voorzichtigheid betracht bij het gebruik van het adagium 'het doel heiligt de middelen', steek ik in dit specifieke geval mijn beide handen in de lucht.

Laten we het gewoon doen. Hier en nu en niet daar en straks.