Europa's grootste warmtepomp haalt energie uit het rioolwater

06.03.2023 Simone Tresoor

Europa

Er zit veel ongebruikte warmte in het riool. De stad Wenen wil die nu gaan oogsten om het stadsverwarmingsnet minder afhankelijk te maken van gas, aldus der Standard. In geen enkele andere deelstaat in Oostenrijk verwarmen zoveel mensen met gas als in Wenen. Ongeveer de helft van de huishoudens heeft daar een gasketel. Uiterlijk in 2040 moeten ze weg zijn,  want dan wil Oostenrijk klimaatneutraal zijn. Als het aan de stad Wenen ligt, moet met name stadsverwarming in de plaats komen van gasverwarming.

Het is momenteel nog niet schoon: ongeveer de helft van de stadsverwarming in Wenen wordt nog met aardgas opgewekt. Dit aandeel zal in 2040 naar nul zijn gedaald. Een deel van de duurzame warmte komt in de toekomst van de zes grote warmtepompen die Wien Energie momenteel aan het installeren is in Simmering.

Warmtepompen van negen meter lang en zeven meter hoog
Zij halen de restwarmte uit het gezuiverde afvalwater en voeren deze in op het stadsverwarmingsnet. Tot nu toe stroomde het water, dat een temperatuur heeft van 12 tot 23 graden Celsius, en daarmee  de energie ongebruikt het Donaukanaal in.

De warmtepompen kunnen zo'n 6 graden Celsius uit het afvalwater halen en bruikbaar maken. Het wordt geconcentreerd met behulp van compressoren en warmtewisselaars om de 90 graden Celsius te bereiken die minimaal nodig is voor het stadsverwarmingsnetwerk van Wenen.  

De warmtepompen die momenteel worden opgesteld in speciaal gebouwde hallen bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Simmering zijn negen meter lang, zeven meter hoog en wegen ruim 200 ton. Volgens informatie van Wien Energie zijn dit de krachtigste warmtepompen van Europa.

56.000 huishoudens
Eind dit jaar moeten de eerste drie systemen in bedrijf gaan en 55 megawatt leveren, genoeg voor 56.000 huishoudens. In de laatste fase, die gepland staat voor 2027, wordt het aantal machines en de output nog eens verdubbeld. Door de zes warmtepompen stroomt dan elke seconde 5.000 liter water. De benodigde elektriciteit, ongeveer een derde van de warmteafgifte, komt van de nabijgelegen waterkrachtcentrale Freudenau.

Het aandeel hernieuwbare energie in de stadsverwarming van Wenen zal dankzij de nieuwe warmtepompen met 14 procent toenemen, zegt Karl Gruber, algemeen directeur van Wien Energie, die het systeem omschrijft als een "vlaggenschipproject voor de warmtetransitie in Wenen". Wien Energie investeert zo'n 70 miljoen euro in het project.

Bedrijven zoals de Manner-fabriek leveren ook restwarmte aan het stadsverwarmingsnetwerk van Wenen, dat een van de grootste in Europa is. Om het aandeel fossiele brandstoffen verder terug te dringen, zet Wenen ook in op aardwarmte: het zogenaamde Aderklaar-conglomeraat, een ongeveer drie kilometer diep warmwaterreservoir, zou tot 125.000 huishoudens kunnen voorzien. De voorbereidende werkzaamheden voor de eerste putten zijn momenteel aan de gang en de ingebruikname van een geothermische centrale is gepland in 2026.