Een film of serie met een sterke boodschap bereikt vaak meer mensen dan een interessante documentaire of een goed geschreven artikel. Daarom zet Warmte365 er vandaag een aantal in het zonnetje: acht films en een serie die, direct of indirect, over klimaatverandering en duurzaamheid gaan.

We maken er als mensen maar een potje van. Tenminste, als je films en series moet geloven. Over het algemeen brengen we het er namelijk niet zo goed van af op het grote scherm, als het op klimaat en duurzaamheid aankomt.

Als je daar met een cynische blik naar kijkt zou je kunnen zeggen dat Hollywood ons beter kent dan wij zelf. Of dat studios ons als publiek dingen voorschotelen die overeenkomen met het negatieve beeld dat we van onszelf hebben. Maar misschien is het niet zo ingewikkeld – misschien moet er gewoon iets fout gaan in een film om het spannend of interessant te houden.

In dit artikel zetten we een aantal films (en een serie) op een rijtje, aan de hand van drie categorieën. Sommigen gaan heel expliciet over klimaatverandering, of gebruiken niet-zo-subtiele metaforen om hun punt duidelijk te maken. Anderen lijken op het eerste gezicht weinig met onze planeet te maken te hebben, maar hebben toch veel te zeggen over hoe mensen met de natuur omgaan.

Van killerkometen tot superstormen, woestijnwormen tot de afval-apocalyps: dit zijn de films en series waarin het klimaat van decor naar hoofdrolspeler gaat.

Categorie 1: “WE GAAN ER ALLEMAAL AAN!!!”
The Day After Tomorrow (2004)

Don’t Look Up (2021)

Extrapolations (2023)

Deze is voor de doomers onder ons. Rampenfilms zijn altijd populair geweest, of het nou om aliens, kometen, kernwapens of de Bijbelse zondvloed gaat. Maar deze categorie films voegt daar een stukje maatschappijkritiek aan toe, door in te zoomen op hoe mensen reageren op zo’n crisis.

Soms is dit grappig, en soms is het herkenbaar, zoals in de veel gedeelde talkshowscene van Don’t Look Up, waar twee talkshow-presentatoren proberen een luchtige toon te houden terwijl de wetenschappers uitleggen dat de wereld eraan gaat. Het kan ook spannend zijn, zoals in The Day After Tomorrow, waarin klimaatverandering opeens tot een nieuwe ijstijd leidt en een wetenschapper zijn zoon moet redden.

Het nadeel van deze films is dat het vaak in een platgeslagen kijk op klimaatverandering resulteert, met cartooneske slechteriken en een belerende toon. De Apple TV serie Extrapolations lijdt hier in het bijzonder onder, met Kit Harrington (Game of Thrones, The Eternals) die een Elon Musk-achtig figuur speelt die alleen om zijn eigen fortuin geeft, en dat ten koste van het klimaat en de wereld probeert te vergroten.

Categorie 2: “OK, we hebben het verpest… Maar misschien kunnen we het nog goedmaken!”
Wall-E (2008)

Interstellar (2014)

Is het te laat voor de aarde? Deze films spelen zich in een toekomst af waar de aarde hopeloos verloren lijkt. Maar wat blijkt… er is nog hoop!

In de Pixarfilm Wall-E heeft de mensheid de aarde onder het afval achtergelaten, en werkt alleen nog het robotje waarnaar de film vernoemd is (Waste Allocation Load Lifter: Earth Class) dag en nacht om de boel op te ruimen. Maar Wall-E vindt onder het puin een plantje, en met de robot EVE (waar hij natuurlijk smoorverliefd op wordt) moet hij het plantje naar het ruimteschip met alle mensen brengen en ze overhalen terug te keren naar de aarde.

Interstellar gaat over een toekomst waarin het steeds moeilijker wordt voedsel op aarde te verbouwen. Een team astronauten moet op zoek naar een bewoonbare planeet waar de mensheid heen kan, terwijl een groep wetenschappers op aarde probeert de code van interstellair reizen te kraken.

Categorie 3: “Zelfs op fictieve werelden maken we er een potje van”
Avatar (2009) & Avatar: Way of Water (2022)

Dune (2021)

Princess Mononoke (1997)

Sommige thema’s overstijgen planetaire grenzen. Hebzucht versus harmonie. Industrie versus milieu. Mens versus natuur.

De fantasierijke werelden in deze films zijn het toneel voor de strijd tussen menselijke belangen en natuurlijke elementen. In deze films wordt de natuur vertegenwoordigt door een “inheemse” groep, en besluit de hoofdpersoon zich aan te sluiten bij die groep om de natuur te beschermen tegen hebzuchtige mensen.

De aantrekkingskracht van deze films zit erin dat de natuur in de fictieve werelden waar het verhaal plaatsvindt echt een karakter in de film is. De zandwormen van Dune, het bos in Avatar, en de natuurgeesten van Princess Mononoke hebben allemaal het vermogen de uitkomst van het verhaal te beïnvloeden – iets dat de natuur in de werkelijkheid slechts zelden lijkt te hebben.

Bonuscategorie: Duurzame technologie?
The Boy Who Harnessed the Wind (2019)

Tot slot nog een film over een waargebeurd verhaal, waarin duurzame technologie de gevolgen van klimaatverandering helpt af te staven. The Boy Who Harnessed the Wind gaat over een Malawische jongen uit een klein dorp, dat hongersnood ervaart nadat de regio met droogte komt te kampen en de oogsten falen. De hoofdpersoon, William, bedenkt een plan om een windmolen te bouwen, om de defecte waterpomp van het dorp weer aan te kunnen drijven.

Kortom, genoeg films waarin het klimaat en duurzaamheid een belangrijke rol spelen. Nu is het alleen nog maar afwachten tot de eerste film over warmtepompen in de bioscoop verschijnt…