Tijdens de eerste openstelling van de Stimuleringsregeling Duurzame Energietransitie (SDE++) is er voor € 6,4 miljard aan subsidieaanvragen ingediend, meer dan het beschikbare budget van € 5 miljard. Voor het eerst kwam ook CO2-opslag en -opvang in aanmerking voor subsidie, waardoor de € 355 miljoen die werd aangevraagd voor geothermie-projecten waarschijnlijk niet gehonoreerd zal worden.

In de SDE++ krijgen aanvragen met een lagere kostprijs voorrang, zodat ontwikkelaars worden gestimuleerd om hun projecten tegen de laagst mogelijke kosten te realiseren. Het idee is dat zo met hetzelfde budget meer CO2-reductie wordt mogelijk gemaakt. CO2-opslag wordt gezien als zeer kosteneffectief, maar is tegelijkertijd omstreden, omdat het er op neer komt dat grote vervuilers subsidie krijgen voor het opruimen van hun eigen troep.

"Je kunt je afvragen of dit een goed signaal is, want het enige groene aan het project is dat de CO2 niet de lucht ingaat," vertelde onderzoeker Tom Ras van Dutch New Energy Research aan onze zustersite Solar365, naar aanleiding van het nieuws dat Shell en andere oliemaatschappijen €1,5 miljard subsidie hadden aangevraagd om vijftien jaar lang 2,5 Mton CO2 in een leeg gasveld te pompen. "Shell wil duurzaam zijn, maar stelt het nog even uit. Er is veel tijd en innovatie nodig om de uitstoot klimaatneutraal te krijgen, maar hiermee verdring je bewezen klimaatneutrale techniek zoals zonne-energie.”

Schijnoplossing

Milieuorganisaties noemen de opvang en opslag een schijnoplossing. Beter dan CO2 onder de grond stoppen kan de industrie zorgen voor minder broeikasgassen door verduurzaming, redeneren de milieubewegingen. Volgens overheid en industriekoepels is CCS wel een goed idee en de enige techniek die zware industrie relatief snel ‘groen’ kan maken. Minister Wiebes noemt CCS als tussenoplossing.

“Het zou voor een tussenperiode een oplossing kunnen zijn, maar ze verschuiven het probleem naar de toekomst,” aldus Ras. “Over een jaar of twintig zitten de gasvelden vol, en dan?  Ook zet ik mijn vraagtekens bij het financiële plaatje wat Shell schetst. Ervaring met dit soort projecten leert, dat ze waarschijnlijk het goedkoopste scenario tonen. Er is bijna nooit zo’n groot project binnen budget gebleven omdat er regelmatig technische tegenslagen zijn die direct grote financiële gevolgen hebben.”

Minder geld voor aardwarmte en elektrische boilers

De €6,4 miljard aan subsidie-aanvragen was afkomstig van de onderstaande sectoren:

Categorie	Aantal aanvragen	Aangevraagd budget (€ mln)	aangevraagd vermogen (MW)	subsidiabele jaarproductie (PJ/jr)
Zon-PV	3.989	2.360	4.195	14,3
Co2-afvang en -opslag	7	2.135	329	2,5
Elektrische boiler	27	618	563	3,9
Geothermie	6	355	125	2,2
Warmtepomp	38	240	192	3,5
Biomassa gas	8	215	55	1,5
Biomassa warmte en WKK	5	139	50	1,3
Restwarmte	5	137	88	1,8
Windenergie	16	100	107	1,1
Aquathermie	4	96	68	1,1
Waterstofproductie	1	2	2	0,02
Zonthermie	6	1	2	0,0
Totaal	4.112	6.397

In de eerste fase van de recente SDE++-openstelling (tot een subsidie-intensiteit van maximaal 65 €/ton CO2) is er voor ruim € 2,3 miljard subsidie aangevraagd voor met name CO2-afvang en -opslag, grote zon-PV-daksystemen en kleine zon-PV-systemen. In de tweede fase (tot en met 85 €/ton CO2) is het aangevraagd budget opgelopen tot € 4,5 miljard. In deze fase waren er met name veel aanvragen voor CO2-afvang en -opslag en zon-PV. In de derde fase (tot en met 180 €/ton CO2) is de budgetclaim opgelopen tot € 5,7 miljard, met een groot aandeel voor zon-PV veldopstellingen en elektrische boilers. In de vierde en laatste fase (tot en met 300 €/ton CO2) liep de budgetclaim uiteindelijk op tot bijna € 6,4 miljard. Hierbij werd het grootste deel aangevraagd voor geothermie en elektrische boilers. Dit deel van de subsidie-aanvragen zal dus naar alle waarschijnlijk niet worden gehonoreerd.

Naast geothermie werd er voor € 240 miljoen subsidie voor warmtepompen aangevraagd. Hoe veel van deze aanvragen zullen worden gehonoreerd is nog niet bekend. De aanvragen worden op dit moment beoordeeld door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) op volledigheid en op technische en financiële haalbaarheid. Aan het einde van dit voorjaar worden de definitieve resultaten van de SDE++ 2020 bekend.