De impact van Nederlandse energiecoöperaties stijgt, blijkt uit de Lokale Energie Monitor van klimaatstichting HIER. De 623 Nederlandse energiecoöperaties hebben een dikke vinger in de pap bij de energietransitie, valt te lezen bij Hier Opgewekt.

De opbrengsten uit hun wind-, zon- en warmteprojecten zullen ook de komende jaren groeien en de organisaties worden steeds professioneler. Inmiddels is het voor bijna alle Nederlanders mogelijk aan te sluiten bij een lokale energiecoöperatie. Positief is dat de opbrengsten van duurzame energieprojecten in de regio blijven, zodat de lokale omgeving ervan profiteert.  Verreweg de meeste zon op dak projecten gerealiseerd door lokale coöperaties zijn overigens te vinden in Amsterdam. 

95% van de Nederlanders kan aansluiten

Na zeven jaar groei van het aantal coöperaties lijkt de groei dit jaar iets te verminderen. Inmiddels vind je ze overal in Nederland, al zeker in 85% van de gemeenten, waar bij elkaar 95% van de bevolking woont en zijn er ongeveer 97.000 leden. Ook worden er inmiddels projecten voor huurders ontwikkeld. Het initiatief Delen Duurzame Energie ontwikkelt bijvoorbeeld zonprojecten voor woningcorporaties, zodat ook sociale huurders kunnen deelnemen aan een coöperatief project.

Ontwikkeling naar professionele organisaties

De coöperaties krijgen steeds meer een maatschappelijke rol toebedeeld waarin ze kunnen meedenken en meebeslissen over het lokale of regionale energiebeleid. Dit dwingt ze ook een professionelere rol aan te nemen. Meer dan om kwantiteit gaat het nu om de kwaliteit en een stap maken naar de doorontwikkeling naar dynamische en effectieve coöperaties met meer eigen projecten, leden en deelnemers. Ook zie je dat steeds meer coöperaties zich in regionale, provinciale en zelfs landelijke samenwerkingsverbanden organiseren.

Voor alle alternatieve energiebronnen groeit de impact van energiecoöperaties flink.

Zon: 41% meer collectief zonvermogen, 211 projecten in de pijplijn

In 2020 realiseerden energiecoöperaties 170 nieuwe zonnedaken en (drijvende) zonneparken. Dit maakt een totaal van 814 zonprojecten gerealiseerd door burgers. De nieuwe projecten waren goed voor 48,6 MWp, waardoor het totale collectieve zonvermogen in 2020 uitkomt op 166,4 MWp, vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van bijna 50.000 huishoudens. Er zitten minstens 211 projecten in de pijplijn voor de periode 2021 tot 2024.

Wind: 19% meer coöperatief windvermogen, 92,5 MW in de pijplijn

Er is in totaal 229,9 MW coöperatief windvermogen geplaatst in Nederland. Dit is een toename van 37,1 MW ten opzichte van 2019. Deze windturbines leveren ongeveer 735 miljoen kWh per jaar op, vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van 245.000 huishoudens. Er is nog minstens 92,5 MW nieuw windvermogen in aanbouw, waardoor het totaal geplaatste coöperatieve windvermogen oploopt tot 322 MW tussen 2021-2022. Daarnaast staat 65 MW wind op land zo goed als klaar voor de bouw.

Warmte: 43% meer initiatieven

In 2020 is het aantal initiatieven met concrete plannen en projecten voor een collectieve warmtevoorziening of collectief opdrachtgeverschap toegenomen tot minstens 77, dus 23 meer dan in 2019. Verreweg de meeste projecten zijn in de onderzoeksfase. Van deze initiatieven richt de overgrote meerderheid zich op de kansen voor een lokaal warmtenet. Veel aandacht gaat uit naar aquathermie uit oppervlaktewater, riool- en afvalwater of drinkwater.