Zoals de naam al doet vermoeden heeft de ventilatiewarmtepomp een dubbele functie: zowel ventileren als verwarmen. Hoewel het klinkt als twee vliegen in één klap wordt de warmtepomp nog mondjesmaat ingezet in Nederland. Warmte365 sprak Arthur van Duin, directeur van Joule Technologies BV, over de mate waarin de ventilatiewarmtepomp een volwaardig alternatief is voor het gasloos verwarmen van een woning.

Een ventilatiewarmtepomp is ontworpen voor woningen met een mechanisch ventilatiesysteem en maakt gebruik van de warmte die in de vorm van ventilatielucht aanwezig is. Normaal wordt deze warmte, en dus energie, weer ongebruikt naar buiten geblazen. Door deze warmte te benutten, wordt je huis efficiënt verwarmd, wat resulteert in energiebesparing en lagere energiekosten.

Woningen die zijn gebouwd vanaf 1976 beschikken vaak over een mechanisch ventilatiesysteem. Dit systeem transporteert vervuilde binnenlucht naar buiten en laat verse buitenlucht binnen via roosters en raampjes. Een ventilatiewarmtepomp onttrekt energie aan deze afgevoerde warme lucht en gebruikt deze voor de verwarming van het huis.

Capaciteit
De capaciteit van de warmtepomp is afhankelijk van de hoeveelheid afgevoerde lucht. Wanneer er onvoldoende capaciteit is kan het systeem ook hybride worden ingezet. “De ventilatiewarmtepomp heeft minder capaciteit aan luchtvolume in vergelijking met een reguliere warmtepomp. De buitenunit van een reguliere warmtepomp kan zo 1.000 tot 3.000 kuub lucht verplaatsen. Een ventilatiewarmtepomp heeft een limiet op basis van het benodigde ventilatiedebiet van de woning.

Het verschil in ventilatiesysteem zit hem in de toevoer van de verse buitenlucht. In een C-systeem verloopt de toevoer op een natuurlijke manier, via een raamrooster. In een D-systeem wordt de buitenlucht centraal aangezogen door een ventilator en via een kanalensysteem verspreid in het gebouw naar de verschillende ruimtes. Afhankelijk van de situatie kan je ventilatietype C of D gebruiken.

De ventilatiewarmtepomp met type C of D ventilatie is met name geschikt voor woningen tussen de 50 en 180 vierkante meter. Dit kan zowel nieuwbouw als bestaande bouw en in hybride of gasloze vorm, afhankelijke van het warmteverlies van de woning", legt Van Duin uit. 

Waarom wordt de ventilatie niet gezien als volwaardig alternatief?
In Nederland is de markt voor ventilatiewarmtepompen nog een niche markt, in vergelijking met andere landen. Zoals bijvoorbeeld Zweden, waar goede isolatie de vraag naar dit systeem heeft gestimuleerd.

“De snelle opkomst van lucht-waterwarmtepompen (wat een doorontwikkeling is van een airco) heeft aanvankelijk de aandacht afgeleid van deze alternatieve technologie. Ik denk dat er een enorme lobby is geweest door grote spelers in de airco-branche. Dit was het begin van het warmtepomptijdperk. Ik verwacht echter dat Nederland ook steeds meer zal kijken naar andere opties.

Juist als je kijkt naar topics als ruimte is het mogelijk dat een buitenunit überhaupt geen optie is. Een warmtepomp met alleen een binnenunit scheelt ruimtebeslag buiten en voorkomt geluidsoverlast richting de buren. Geluid is een belangrijk thema bij standaard luchtwarmtepompen”, vertelt Van Duin.

Een veelzijdig systeem
Een van de voordelen van de ventilatiewarmtepomp is het gecombineerde systeem, zowel de verwarming als de ventilatie worden verzorgd door één apparaat, die in de woning wordt geplaatst. Dit resulteert niet alleen in ruimtebesparing maar ook in een eenvoudigere installatie. “Persoonlijk vind ik het ook mooier als de authenticiteit van een gebouw behouden blijft, en er geen buitenunit op een mooie gevel geplaatst hoeft te worden”, aldus Van Duin.

Bovendien werkt de ventilatiewarmtepomp met een constante brontempratuur van rond de 20 graden Celsius wat zorgt voor energie-efficiënte warmte gedurende het hele jaar (ook in de koude maanden). “Het is een pluspunt dat je niet alleen energie opwekt maar ook bestaande energie uit de woning gebruikt, die je normaal uit de woning zou blazen. Daardoor gaat er minder energie van de woning verloren”, zegt Van Duin.

Naast energie-efficiëntie richt de ventilatiewarmtepomp zich op het verbeteren van de binnenluchtkwaliteit, wat essentieel is voor de gezondheid en het comfort van bewoners. Door de integratie van ventilatie met warmteterugwinning (WTW) wordt niet alleen energie hergebruikt, maar wordt ook een gezonder binnenklimaat bevorderd door de controle van CO2-niveaus, vochtigheid en vluchtige organische stoffen. “Huishoudens krijgen met een ventilatiewarmptepomp de optie om hun woning te verduurzamen én het binnenklimaat te verbeteren. Dit laatste is ook belangrijk omdat de luchtkwaliteit binnenshuis veelal vijf keer zo vervuild is als de buitenlucht.”, legt Van Duin uit.

Toekomstperspectief
Vooral in nieuwbouwprojecten met goede isolatie biedt dit systeem een aantrekkelijke optie. De ventilatiewarmtepomp heeft het potentieel om een integraal onderdeel te worden van de een duurzame gebouwde omgeving in Nederland en daarbuiten.