Onlangs is de Global geothermal market and technology assessment van het International Renewable Energy Agency (IRENA) en de International Geothermal Association (IGA) uitgekomen. Hoewel geothermische energie voor zowel elektriciteit als verwarming en koeling wereldwijd toeneemt, maakte het in 2021 slechts 0,5 procent uit van de wereldwijd geïnstalleerde hernieuwbare opwekcapaciteit. Waar wind- en zonne-energie snel fors goedkoper zijn geworden is de levelised cost of energy van geothermie wereldwijd nagenoeg gelijk gebleven.

Vanwege de grote beschikbaarheid van geothermie en het feit dat het een weersonafhankelijke en continue bron van elektriciteit, warmte en koeling is dichten velen het een grote toekomst toe. Ook IRENA en IGA beschrijven deze – logischerwijs – in hun rapport. Daarbij zien ze nog drie aanwijsbare groeifactoren.

Allereerst stijgt de vraag naar hernieuwbare energie simpelweg door de energietransitie. Ten tweede neemt de vraag naar duurzame warmte toe door de warmtetransitie en de wens om daarbij geothermie in te zetten voor verwarming én verkoeling. Ten derde kan geothermische energie worden ingezet om elektriciteitsnetten te stabiliseren, wat met de toenemende netcongestie geen overbodige luxe is.

Geothermie is geen laaghangend fruit
Ondanks alle voordelen en positieve groeifactoren blijft de ontwikkeling van geothermie nog sterk achter bij de potentie. Wereldwijd maakt geothermische energie voor elektriciteit, verwarming en koeling slechts 0,5 procent uit van de wereldwijd hernieuwbare opwekcapaciteit.

Ook de groeicijfers zijn niet denderend ten opzichte van andere hernieuwbare energie en de klimaatdoelstellingen die op tafel liggen. Het gebruik van geothermische energie voor elektriciteitsopwekking is met ongeveer 3,5 procent per jaar gegroeid, tot een wereldwijd geïnstalleerd elektrisch vermogen van een kleine 16 gigawatt in 2021. Voor verwarming en koeling is geothermie met ongeveer 9 procent gegroeid tot 107 gigawatt thermisch vermogen in 2020.

Waar wind en zonne-energie hun levelised cost of energy in de afgelopen tien jaar hebben weten te verlagen met respectievelijk 60 tot 68 procent en 67 tot 88 procent, is de levelised cost of energy van geothermische energie nagenoeg gelijk gebleven. Volgens het rapport is dit de belangrijkste reden voor de achterblijvende ontwikkeling van geothermie, omdat overheden in de vroege fase van hun energietransitie vooral hebben ingezet op het laaghangende (en dus goedkopere) fruit.

Daarbij wordt uitbreiding van bestaande technieken bemoeilijkt door financiële, regelgevende, technische, logistieke, ecologische en sociale belemmeringen. Met name de onzekerheden van ondergrondse bronnen brengt een hoop risico met zich mee dat regelgevende kaders nog niet hebben weten in te dammen.

Vooral de onzekerheden in de zogeheten vroege projectfase zijn groot, aan de andere kant bieden de huidige lopende projecten hoop. De kennis van de ondergrond neemt wereldwijd toe, ondergrondse modelleringstechnieken worden geavanceerder en het beheren van het geothermische reservoir lukt steeds beter. Als deze trends zich doorzetten kan geothermie volgens het rapport zijn levelised cost of energy naar beneden brengen in de komende jaren.