Je hoort het steeds vaker: negatieve stroomprijzen, waardoor eigenaren van zonnepanelen moeten betalen voor de stroom die ze produceren. En daar bedenken paneeleigenaren de meest bijzondere oplossingen voor. Zo kan je bijvoorbeeld je warmtepomp laten draaien wanneer je op vakantie bent. Op deze manier loop je het verlies van enkele euro’s mis, maar vanuit een duurzaamheidsoogpunt kan dat niet de oplossing zijn.

Een vergelijkbaar voorbeeld liet Bart van den Berg afgelopen maand op LinkedIn zien: het koelen van je Tesla wanneer je zelf op vakantie bent. Het is een niet geheel ongebruikelijke manier om met negatieve stroomprijzen om te gaan. Wanneer de stroomprijzen negatief zijn, gebruik je dus de overtollige energie voor een totaal nutteloze toepassing, om maar geen geld te hoeven betalen. De rekening kan rond het middag oplopen tot enkele tientjes, maar op deze manier wordt energie veelvoudig verspild.

Negatieve stroomprijzen
Wanneer het flink waait of zonnig is produceren windparken en zonnepanelen zoveel stroom dat het aanbod in energie de vraag overstijgt. Hierdoor hebben elektriciteitscentrales minder gas nodig om stroom op te wekken. Wanneer er weinig aanbod in hernieuwbare energie is, moeten centrales juist bijdraaien om de vraag te voorzien. Door het verschil in opwek, en het verschil in gasprijzen is het uurtarief van stroom dus veranderlijk. Waardoor je als opwekker van energie steeds vaker geld moet neerleggen wanneer de opwek de vraag overstijgt.

Vanuit een duurzaamheidsperspectief is het verre van ideaal om massaal stroom te gebruiken wanneer energieprijzen negatief zijn. Maar wat is dan wel de oplossing om onbalans op de energiemarkt tegen te gaan? Eén oplossing is het uitschakelen van zonnepanelen laat Frank Breukelman (zonnepanelenspecialist Zonneplan) weten aan NU.nl. Daarnaast ziet Breukelman ook de noodzaak van opslagmogelijkheden.

Van den Berg reageert op LinkedIn dat een vast contract van drie jaar niet meer past in een veranderd energiesysteem. “De stabiliteit van data uit slimme meters moet verder omhoog en van kwartier waarde naar minuut. We zijn zeker op weg, maar er is nog genoeg te doen.” Hiermee wordt flexibel energieverbruik meer gestimuleerd.

Van den Berg denkt ook na over andere oplossingen: “Ik zie een energiecontract voor me met een baseload en daarboven een variabel (per uur, kwartier en minuut) aanbod. Dat deel mag voor een deel automatisch ingeregeld worden (door middel van thuisladen, warmtepompen of koelen). Daarnaast zou ik het deel onbalans wat in vastrecht zit, willen verplaatsen naar beloning voor consumenten die helpen die onbalans te beperken.” Van Den Berg geeft echter ook toe dat het maar een deel van de oplossing zou zijn.

Warmtepompen en negatieve energieprijzen
Een andere oplossing is het flexibele verbruik van stroom door huishoudens en bedrijven. Dat kan onder meer door warmtepompen, batterijen en laadpalen op een slimme manier te sturen. Hoe meer mensen dat doen, hoe meer de markt zal stabiliseren, laat Jonas Verstraeten aan Mijnenergie weten. Door het energieverbruik op de goedkoopste uurtarieven af te stemmen kan je flink besparen.

Afhankelijk van de energieprijs kan je met een elektrische warmtepomp 710 tot 1.170 euro per jaar besparen, daarnaast is het type energiecontract en eigen opwek van energie van invloed op de besparing. Waar een hr-ketel 180 kilowattuur aan stroom gebruikt, gebruikt een warmtepomp in een goed geïsoleerde hoekwoning met twee personen 3.190 kilowattuur per jaar. Wanneer je je eigen energie produceert kan de besparing nog wel eens anders uitvallen bij negatieve energieprijzen.

Met een set van tien zonnepanelen kan je jaarlijks 3.200 kilowattuur opwekken. In 2022 waren er 83 uren met negatieve stroomprijzen, in 2023 zijn dat er inmiddels al meer dan honderd, en met de toenemende hernieuwbare energiebronnen zullen dit er in de toekomst nog meer worden.  

Wanneer het aantal uren met een negatieve stroomprijs toe neemt én je moet betalen voor energieoverschotten is het dus slim om je warmtepomp aan te sluiten op een slimme meter, zodat deze uitschakelt wanneer het geld kost. Een andere optie om de geproduceerde stroom op een nuttige manier te gebruiken is simpelweg het aanzetten van de koeloptie van de warmtepomp op zonnige, warme dagen wanneer de energieprijs negatief is.