Op voorstel van Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat, en Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, gaat het Rijk de komende jaren meer dan 20 miljard euro uitgeven aan innovatiebeleid. Hierbij komt de focus te liggen op het realiseren van meer maatschappelijke impact met behulp van de kennis die onderzoekers en ondernemers hebben vergaard. Zowel de ondersteuning van de energietransitie en de realisatie van een circulaire economie vormen speerpunten van de nieuwe strategie.

De twee ministers achten het Nederlandse kennisniveau van wereldklasse. Tegelijkertijd vinden ze dat deze kennis beter kan en moet worden toegepast. Daarom gaat het kabinet de komende jaren enkele tientallen miljarden investeren. Ook streven ze ernaar om onderzoekers, ondernemers, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties effectiever met elkaar te laten samenwerken om de beoogde innovaties te realiseren.

Strategische autonomie
Dijkgraaf en Adriaansens willen deze investeringen in een aantal missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid doen. Hierbij wordt hoofdzakelijk ingezet op verduurzaming (de energietransitie en de circulaire economie zijn sleutelvoorbeelden), digitalisering, fotonica en kunstmatige intelligentie. De ministers zijn van mening dat binnen deze thema’s scherpere keuzes moeten worden gemaakt om innovaties te laten materialiseren in de vorm van producten en diensten.

Daar komt het motief van autonomie bij. Het kabinet heeft zich als doel gesteld om in economisch opzicht minder afhankelijk te worden van derde landen, zoals beschreven is in de visie op open strategische autonomie. Deze kijk is mede ingegeven door de gascrisis – veroorzaakt door het Russisch-Oekraïense conflict – en de verstoringen van handelsketens die tijdens de coronapandemie blootgelegd werden.

Groter aandeel uitgaven
Op dit moment bedragen de gecombineerde publieke en private uitgaven aan onderzoek 2,3 procent van het Nederlandse bruto binnenlands product. Door de nieuwe plannen te effectueren, mikt het kabinet de komende jaren op een groei van deze uitgaven met 30 procent. Het private aandeel dient daarbij niet te dalen.

De investeringen zullen van het Nationaal Groeifonds komen. Daarbovenop komen extra uitgaven aan de versterking van toegepaste onderzoeksfaciliteiten (500 miljoen euro), praktijkgericht onderzoek (100 miljoen euro), grootschalige wetenschappelijke infrastructuur (500 miljoen euro) en financiering van innovatie startups en scale-ups (ruim 1 miljard euro).