Meer pragmatisme en minder ideologie op de Nederlandse waterstofmarkt

26.06.2023 Anne Agterbos

Meer pragmatisme en minder ideologie op de Nederlandse waterstofmarkt

Op 22 juni vond de eerste editie van het Waterstof Event Nederland plaats in het Bingoal stadion van Ado Den Haag. Onder de voetbaltribunes verzamelde een groep professionals met één duidelijke gemeenschappelijke deler: een passie voor waterstof. Er vonden verschillende presentaties en paneldiscussies plaats met professionals uit diverse sectoren. En de boodschap van de dag bleek duidelijk: het is tijd voor actie.

Dagvoorzitter Jörg Gigler, managing directeur bij TKI New Gas, opent de dag met een vrolijke noot. Volgens Gigler is het evenement al voor de start een groot succes doordat eindgebruikers van waterstof uit verschillende sectoren bij elkaar zijn gekomen. Normaal gesproken worden de gebouwde omgeving, mobiliteit en industrie als apart vraagstuk behandeld, maar op Waterstof Event Nederland (georganiseerd door Management Producties) gaan deze partijen juist met elkaar in gesprek.

Groene waterstof heeft veel potentie volgens de deelnemers, maar wordt in praktijk nog te weinig gebruikt in Nederland. Waterstof is goed op te slaan over lange tijd en het verliest weinig energie. En wanneer waterstof groen of blauw wordt opgewekt is het ook nog duurzaam.

Voor groene opwek wordt hernieuwbare energie via elektrolyse omgezet in waterstof, voor blauwe waterstof wordt de CO2 die vrijkomt bij de productie van grijze waterstof niet in de lucht geloosd, maar opgeslagen onder de grond waardoor er minder klimaatimpact optreed. Volgens sommige deelnemers is de kleurkeuze echter irrelevant, wanneer we zorgen dat er een systeem is waarin waterstof kan opereren, dan is het vergroenen een vervolg stap. Daarnaast kunnen verschillende waterstof kleuren ook naast elkaar bestaan.

Het perfecte als vijand van het goede
Coby van der Linde van het Clingendael International Energy Program (CIEP) wordt als eerste spreker uitgenodigd. Van der Linde is gepassioneerd, maar ook gefrustreerd, “het perfecte is momenteel de vijand van het goede”. Volgens Van der Linde zit het grote voorwerk op technisch vlak, maar het technische aspect moet ook worden losgelaten op een gegeven moment. Om voet in de aarde te krijgen met waterstof moet de blik worden verwijd naar wat economisch en maatschappelijk relevant is.

De toepassing van waterstof
Tijdens het evenement komen verschillende waterstoftoepassingen aan bod. Waterstof is een relevante optie om de problematiek in congestiegebieden te verlichten. Maar hoe kan waterstof een rol gaan spelen in ons huidige systeem? Verschillende transportopties worden tegen elkaar afgewogen. Moet waterstof bijvoorbeeld via pijpleidingen, boten of vrachtwagens worden vervoerd? En is vloeibare waterstof of waterstof in gasvorm een betere toepassing?

Een systeem met pijpleidingen heeft Nederland al, momenteel wordt daar aardgas doorheen gevoerd. GasUnie beschikt over een groot gasnet in Nederland, ook wel de ‘waterstof backbone’ genoemd. Wanneer de huidige gasleidingen verbreed worden, kunnen ze mogelijk worden ingezet als waterstofnetwerk.

Daarnaast is er ook mogelijkheid om waterstof in te kopen vanuit het buitenland, waar zonne-uren in overvloed zijn. De waterstof zou vervolgens per schip naar Nederland worden gevoerd. Nederland kan hierin ook als doorvoerhaven voor de rest van Europa fungeren.

Het Nederlandse waterstofnetwerk is relatief klein, maar toch zijn we koploper op wereldtoneel. Wanneer Nederland zich inzet voor de ontwikkelingsfase van waterstof kunnen andere landen, met minder ontwikkelingsmogelijkheden, daar op den duur ook van profiteren.

De uitdagingen voor waterstof
Een grote olifant in de kamer zijn de kosten van waterstof, want er kan nog zoveel subsidie beschikbaar zijn, voor alsnog is waterstof ongelofelijk duur. Toch zijn deelnemers positief gestemd over het kostprijsreductieproces. Door de energiecrisis is alle energie duurder geworden, dus ook waterstof. Alice Krekt, directeur van NL Hydrogen, verwacht dat wanneer er nu een grote financiële injectie in waterstof wordt gestoken de vraag naar waterstof wordt gestimuleerd, waardoor de kostprijs op den duur snel zal afnemen.

Waar tijdens het evenement weinig aandacht aan wordt besteed zijn onderwerpen als efficiëntie en veiligheid. Volgens Bloomberg kent waterstof een lage energiedichtheid in termen van volume: voor hetzelfde volume LNG draagt waterstof slecht 22 procent van de energie. Daarnaast kan waterstof ontbranden bij kleine hoeveelheden, dit kan een risico vormen omdat waterstof moeilijk waar te nemen is. Deze onderwerpen creëren een spanningsveld tussen wat kan en wat mag.

Gijs Postma, medewerker bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, is realistisch gestemd. Volgens Postma moet waterstof een middel zijn om klimaatproblematiek aan te pakken, maar geen doel op zich. Het ministerie kan hieraan bijdragen door duidelijkheid in de markt te creëren en te helpen bij het oppakken van delen die de markt niet uit zichzelf oppakt. Ook ziet hij mogelijkheden in het ombouwen van het aardgasnetwerk naar waterstofnetwerk.

De paneldiscussie wordt afgesloten met een noot voor de toekomst: denk groot, maar begin klein. Wanneer we positief, geduldig en pragmatisch gestemd blijven is er een rooskleurige toekomst voor waterstof.