Nieuw veiligheidsbeleid nodig voor transport gevaarlijke stoffen voor energietransitie

23.03.2023 Simone Tresoor

Nieuw veiligheidsbeleid nodig voor transport gevaarlijke stoffen voor energietransitie

De voor de energietransitie benodigde gevaarlijke stoffen zullen de komende jaren in volume toenemen. Denk bij voorbeeld aan waterstof en ammoniak. Uit onderzoek van Berenschot, Arcadis en TNO blijkt dat, om deze ontwikkelingen veilig te laten verlopen, de (omgevings)veiligheid nu al een plek moet te krijgen in beleid, wet- en regelgeving en risicobeperkende maatregelen.

In dit onderzoek zijn mogelijke ontwikkelingen geschetst aan de hand van drie varianten: twee gebaseerd op (Europese) beleidsvoornemens en een op de ambities van marktpartijen. In alle gevallen is er op korte termijn behoefte aan import van hernieuwbare waterstof, voornamelijk per schip in de vorm van ammoniak. Er bestaat al een wereldmarkt voor en ammoniak is per schip eenvoudiger in grote hoeveelheden te transporteren dan waterstof zelf.

Ammoniak en waterstof
Bij twee van de drie varianten kan het dan gaan om megatonnages ammoniak voor de industrieclusters rond de grote havens. Een deel is voor de industrieclusters rond de grote havens. Het overgrote deel van de import is echter het gevolg van de waterstofbehoefte in Duitsland en België waardoor de doorvoer door Nederland zal plaatsvinden.

Waterstof speelt straks een belangrijke rol in de verduurzaming van de energievoorziening. Het transport van gevaarlijke stoffen over weg, water en spoor neemt daarmee naar verwachting flink toe. Het is daarbij niet de vraag óf huidig veiligheidsbeleid rond gevaarlijke stoffen (het zogenaamde Basisnet) onder druk komt te staan, maar wanneer en voor welke transportmodaliteit en op welke plek als eerste.

Naast een grote belasting van de infrastructuur en verhoging van risico’s trekt transport van gevaarlijke stoffen een grote wissel op stedelijke ontwikkeling in de buurt van spoor, water en wegen, omdat de potentiële effecten van een incident heel ver kunnen reiken.

Visieontwikkeling onder regie rijksoverheid noodzakelijk
Om de hoeveelheden waterstof of ammoniak vervoerd te krijgen, is het beschikbaar komen van grote ammoniakkrakers, buisleidingen voor waterstof en een ammoniakbuisleiding nodig. Om ontwikkelingen rond deze transportstromen veilig te laten verlopen, dienen veiligheidsaspecten en risicobeperkende maatregelen nu al de juiste aandacht krijgen in alle relevante wet- en regelgeving.

Volgens de onderzoekers is daarnaast in ieder geval visieontwikkeling onder regie van de rijksoverheid noodzakelijk, om te voorkomen dat in een later stadium (duurdere) maatregelen nodig zijn om de veiligheid alsnog te borgen.