Nog nooit is zó duidelijk geweest, dat we in Nederland te afhankelijk zijn geworden van fossiele brandstoffen. We worden overspoeld met berichten in de media over de nadelige positie waarin we ons op dit moment bevinden én dat we de klimaatdoelstellingen niet zullen halen. Het besef dat de energietransitie op allerlei vlakken versneld moet worden, wordt hevig aangewakkerd. Ik vraag me vaak af, en nu hier ook hardop: hoeveel prikkels hebben wij met z’n allen nog nodig?

Vaak wordt Denemarken gezien als voorbeeldland voor de energietransitie en een schoon klimaat. De Denen hebben de vorige energiecrisis aangegrepen om naar de eigen duurzame bronnen te gaan kijken, omdat ook dit land voor de warmtelevering te afhankelijk was van het buitenland. Warmtenetten zijn daar al snel uitgegroeid als de meest voorkomende manier van verwarmen; 65 procent van de Deense huishoudens is aangesloten op een net. De energie daarvoor wordt uit lokale bronnen gewonnen. In feite staan we in Nederland voor dezelfde keuze, wij weten alleen nog niet welke kant we uit willen.

De wereld als onderpand
Dat blijkt, want in reactie op de energieprijzen die door het dak gaan, heeft de overheid besloten om fossiele energie te gaan subsidiëren. Op de korte termijn zorgt dit misschien (tijdelijk!) voor betaalbaarheid van energie, maar daarmee nemen we wel krediet op de wereld. De wereld als onderpand, net zoals een huis dat is bij een hypotheek. Je kunt een aantal keren een nieuwe hypotheek nemen op je woning, maar op een gegeven moment is de rek er toch echt uit!

Dit terwijl de oplossing om de hoek ligt, in de vorm van vele andere warmtebronnen die in te zetten zijn, zoals bodemenergie, geothermie, restwarmte, lucht, biomassa en zonthermie. Daarmee kunnen we de consumptie van aardgas aanzienlijk verlagen. De energie uit deze bronnen, die op dit moment nog als ‘alternatieven’ worden gezien maar in de toekomst een veel prominentere rol zullen innemen, kan op lokaal niveau worden gewonnen.

Hoeveel prikkels hebben wij nog nodig?
Daarbij helpt het verder uitrollen van collectieve systemen zoals warmtenetten, in combinatie met al deze mogelijke warmtebronnen, de energietransitie te versnellen op de grootst mogelijke schaal, waarmee gelijk óók een solide basis voor de lange termijn wordt gelegd. Gaandeweg kunnen er steeds meer duurzame bronnen van het heden én van de toekomst worden aangesloten op het distributiesysteem, dat er dan al ligt.

En ik stel aan u dezelfde vraag: hoeveel prikkels hebben wij nog nodig?