Rotterdam verkoopt verlieslijdende warmtebedrijf aan Vattenfall

De gemeenteraad van Rotterdam heeft in mei besloten haar belang in Warmtebedrijf Rotterdam te verkopen aan Vattenfall. Met de verkoop trekt de stad zich terug uit het project dat geplaagd werd door financiële tegenvallers, vertragingen en verkeerde inschattingen. 

Rotterdam was grootaandeelhouder van Warmtebedrijf Rotterdam met 97,5 procent van de aandelen. De provincie Zuid-Holland is eigenaar van de overige 2,5 procent. Na bekrachtiging door de Europese Commissie, de ACM en de provincie Zuid-Holland zal Vattenfall de levering van warmte aan bestaande klanten overnemen, zo meldt Stichting Warmtenetwerk.

Pijnlijk
Pogingen tot een energietransitie van fossiel naar duurzaam lijken op het in beweging krijgen van een grote menigte. Het kan grote moeite kosten om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Als het eindelijk lukt om iedereen in beweging te krijgen dan ligt het volgende gevaar om de hoek: de stormloop. Het verhaal van de pogingen van Rotterdam kan dan ook als een waarschuwing dienen om vooral kritisch te blijven in een tijd waarin iedereen wilt rennen. 

Een verslaggeving van een stad die de eigen, aanzienlijke, CO2-uitstoot wilt aanpakken met actieve sturing van warmtelevering, maar van een koude kermis thuis komt. Rotterdam is met haar haven en zware industrie goed voor twintig procent van de landelijke uitstoot van CO2. Warmtebedrijf Rotterdam werd in 2006 opgericht op initiatief van de gemeente om sturing te geven aan de energietransitie. Aardgasvrij en CO2-neutraal voor 2050 was de insteek. Groot fruit, maar hoog hangend zo nu blijkt. 

Restwarmte uit het havengebied gebruiken voor stadsverwarming is een van de middelen die werd ingezet. Op De Nieuwe Warmte Weg zouden 300.000 tot 500.000 Rotterdamse woningen worden aangesloten. 

Problemen
In 2013 werd het netwerk operationeel. De problemen volgden spoedig. De inkoop van warmte was afgestemd op het geplande aantal te realiseren aansluitingen. Dit aantal zou sterk achterblijven bij de planning waardoor er veel meer warmte was ingekocht dan kon worden afgezet. Eind 2021 waren er 56.000 aansluitingen. In 2015 bedroeg de omzet van Warmtebedrijf Rotterdam 20 miljoen euro en het verlies 14 miljoen euro. 

De Leiding over Oost, een warmtetransportnet van 43 kilometer was de door Warmtebedrijf Rotterdam voorgestelde oplossing. Een verbinding tussen het Maasstad ziekenhuis, Zoetermeer en Leiden. In 2020 werd de levering van warmte aan Leiden met Nuon/Vattenfall overeengekomen, maar dit liep grote vertraging op. 

De provincie Zuid-Holland heeft als medeaandeelhouder 137,5 miljoen euro geïnvesteerd in het project en de gemeente Rotterdam 118 miljoen euro.  De Rotterdamse Rekenkamer maakte in 2019 melding van onaanvaardbare risico’s van het project. 

Te heet onder de voeten
Sinds 2019 werd aansluiting gezocht bij het project WarmtelinQ van Eneco en Gasunie. Deze pijpleiding tussen Rotterdam en Den Haag met aftakking naar Leiden zou een oplossing zijn voor de te groot ingekochte warmte. Dit avontuur durfde de gemeenteraad echter niet meer aan.