Hoewel er begin maart zowaar nog wat sneeuw viel is de winter en daarmee ook het stookseizoen inmiddels voorbij. Een goed moment om de balans op te maken en enkele conclusies te trekken over de gasmarkt voor het komende vulseizoen. In de meest recente Olie- en Gasmarktupdate van Publieke Zaken concludeert hoofd Energy Research & Strategy Hans van Cleef dat prijsvolatiliteit ook volgend jaar een reëel risico blijft.

De marktprijzen van energie worden door vele factoren bepaald. Het aandeel hernieuwbare energie hierin wordt ook steeds dominanter. Daarnaast is toenemende beweeglijkheid van energieprijzen van invloed op investeringen in hernieuwbare energie. Warmte365 werkt daarom samen met Publieke Zaken om dit scherper te monitoren.

59,2 procent. Dat is de Nederlandse vulgraad op 24 maart, 0,4 procent lager ten opzichte van 14 maart. Nog boven het Europese gemiddelde en de gewenste vulgraad van zo’n 53,5 procent op 1 april. De kans dat die daar nog onder komt met het huidige milde weer lijkt nihil.

Deze winter is sowieso een zeer milde geweest. Al blijft natuurlijk de vraag wat nu nog een ‘gewone winter’ is nu klimaatverandering steeds meer zicht-, tast- én meetbaar invloed heeft op de gemiddelde temperatuur. Zo zit er al 44 jaar een dalende trend in de weersafhankelijke gasvraag. In ieder geval heeft de relatief warme winter ervoor gezorgd dat de Europese energiemarkten er goed voorstaan.

“Ruim een jaar na de Russische inval in Oekraïne is gebleken dat Europa de schok van het minder tot nagenoeg geen Russische gasimporten meer ontvangen relatief goed is doorgekomen. Fysieke tekorten zijn voorkomen, maar dit resultaat ging wel gepaard met hoge kosten. Direct, door hoge gas- en elektriciteitsprijzen, en indirect door hogere prijzen voor brandstoffen, boodschappen en andere goederen”, merkt Van Cleef op.

De snel gestegen prijzen van onder andere energie hebben wel tot forse inflatie geleid die centrale banken wereldwijd proberen te bedwingen met behoorlijke rentestijgingen. Hierdoor is het risico op een recessie eveneens toegenomen, en een recessie betekent ook een lagere energievraag.

Mogelijk meer LNG-concurrentie in 2023
De vooruitzichten voor het komende vulseizoen zijn – ook zonder recessie en dalende energievraag – “relatief gunstig” volgens Van Cleef. Dit heeft er vooral mee te maken dat de huidige Europese vulgraden historisch hoog zijn, waardoor er voor komende winter minder hoeft worden ingekocht.

Waar vorig jaar nog wel wat Russisch aardgas werd geleverd, zeker toen de oorlog nog maar net was uitgebroken, zal dat het komende vulseizoen niet of nauwelijks het geval zijn. Dat geldt overigens niet voor Russisch Liquified Natural Gas (LNG) dat niet onder de sancties valt. De import van Russische LNG nam toe van 15 kubieke kilometer in 2021 tot 22 kubieke kilometer in 2022. De Europese lidstaten streven ernaar om in 2027 volledig onafhankelijk te zijn van Russische energiebronnen.

Het afgelopen jaar heeft Europa zijn LNG-importcapaciteit flink uitgebreid, maar Publieke Zaken verwacht voor het komende vulseizoen iets meer “beren op weg”. De kans op meer Chinese concurrentie is behoorlijk groot vanwege de aantrekkende Chinese economie en de Amerikaanse LNG-export heeft lang stilgelegen vanwege een explosie in de op een na grootste exportterminal.

“Ook bij gelijkblijvende vraag blijft de gasmarkt krap, en zullen we in Europa een relatief hoge prijs moeten betalen voor gas om opnieuw het contractueel beschikbare LNG onze kant op te krijgen”, aldus Van Cleef.

“Daarnaast zijn er aan de vraagzijde ook diverse onzekerheden. Het prijsplafond kan leiden tot meer gasvraag aangezien de gemiddelde gasprijs in 2023 waarschijnlijk lager uit zal komen dan in het afgelopen jaar. Hierdoor is de prikkel om minder te verbruiken minder groot. Verder weten we vanzelfsprekend nog niet of het een warme zomer (meer vraag elektriciteit ten behoeve van airconditioners) en, of een koude winter wordt.”