Cees van Nimwegen (77) is uitvinder en slaat energie op in stenen. Zijn systeem valt op door zijn eenvoud. Met basalt, metaal en steenwol als hoofdingrediënten bouwde hij een zeer doeltreffende superbatterij.

In de nabije toekomst hebben we groene stroom via zonnepanelen en windturbines in overvloed, maar hoe slaan we het op? In de ‘simpele’ basalt-batterij van uitvinder Cees van Nimwegen. Van Nimwegen was eerder werkzaam bij Philips als hoofd van de afdeling ontwikkeling en begon later  een eigen bedrijf in apparatuur voor het testen en masteren van cd’s. Een Duits beursgenoteerd bedrijf kocht het over toen Van Nimwegen 60 was. Ineens was er tijd om na te denken over andere dingen: energie-opslag bijvoorbeeld. Cees is een groot fan van eenvoudig en betaalbaar, dus deze weg werd ingeslagen.  

Basalt kun je verwarmen tot 500 graden
Hij begon te experimenteren met verwarmd water, maar dat bleek geen goede opslagmethode, aangezien dat gaat koken bij 100 graden waardoor de opslagcapaciteit veel minder is dan van basalt. Dit vulkanisch gesteente kun je verwarmen tot 500 graden Celsius. Bijkomend voordeel: het is goedkoop en dichtbij verkrijgbaar, namelijk in de Eiffel, de Ardennen én de plaatselijke bouwmarkt. Hij begon te bouwen aan een proefopstelling.

Kortweg bestaat deze uit een 20 ft zeecontainer met daarin 40 m3 basalt. In de basalt bevinden zich drie met elkaar verbonden spiralen van elk 120 m lang.  Deze worden aangesloten op een elektriciteitsbron, bijvoorbeeld zonnepanelen of een windmolen. De stroom wordt via een omvormer aan de buizen doorgegeven en door de weerstand in het metaal ontstaat warmte. De warmte wordt weer afgegeven aan het basalt tot een temperatuur van minstens 450 graden Celsius. Dit geheel wordt geïsoleerd door een dik pakket steenwol. Wanneer energieafname gewenst is, wordt koude lucht door de buizen geblazen. De lucht warmt op en in een warmtewisselaar wordt de warmte afgegeven aan het water wat vervolgens via een lokaal warmtenet naar de woningen gaat voor verwarming en warm tapwater.

‘Als je blijft roeptoeteren moet het toch wel een keer goed komen’
Van Nimwegen vroeg Europees patent aan, maar had tot voor kort moeite het steengoede idee te verkopen. “Als je blijft roeptoeteren moet het toch wel een keer goed komen”, zegt de uitvinder. “Ik wist zeker dat ik dé oplossing in handen had voor seizoensopslag van duurzame energie die niet alleen goed toepasbaar was, maar ook betaalbaar.”

De voordelen van het systeem zijn legio: als de accu er eenmaal ligt kun je hem 30 tot 35 jaar gebruiken zonder onderhoud en het geheel is opgebouwd uit duurzaam materiaal. Je kunt warmte tot 500 graden Celsius langer dan een half jaar opslaan met een rendement van 80% en een opslagcapaciteit tot 300 kWh per kubieke meter basalt. De opslagkosten zijn, afhankelijk van de systeemgrootte, laag: grootschalig tot € 0,02 per kWh met een hoog rendement en nul CO2-uitstoot.

Uitzending VPRO Tegenlicht
In de tussentijd wordt het systeem gebouwd bij Ecodorp Boekel, een coöperatie van burgers die zo zelfvoorzienend en duurzaam mogelijk willen leven. Zij starten in mei met de bouw van 36 cirkelvormige huizen waar het basalt-systeem zal worden gebruikt. Maar de echte en verdiende aandacht voor zijn systeem kwam pas in een uitzending van VPRO Tegenlicht over energieopslag. Daarna stond de telefoon niet meer stil.

In de uitzending werd ook het energie-opslagsysteem van Siemens belicht, die ook gebruik maken  van basalt. Toch is dit systeem volledig anders. Het grote verschil is dat zij geen gebruik maken van buizen en dat er sprake is van geringe isolatie omdat deze accu alleen wordt gebruikt voor kortstondige opslag van maximaal een week. 

Het systeem werkt als een straalkachel
Zijn er eigenlijk nog nadelen aan het systeem: “De batterij wordt pas rendabel bij een warmtebehoefte vanaf 8.000 m3 gas per jaar en het neemt natuurlijk ruimte in. Dat moet wel passen in een plan. Ingraven is te kostbaar. Het is wel mogelijk om de basalt accu te plaatsen in een geluidswal met daarop de PV-panelen. Hiermee is het natuurlijk een prachtoptie voor een daar achterliggende nieuwbouwwijk."

Na de VPRO Tegenlicht-uitzending is er veel belangstelling, zeker uit de agrarische sector voor het warmhouden van kippen of kalveren of het drogen van bloembollen, hooi of mest. Ook van mensen die hun eigen huis bouwen en van grote partijen die zonneweides bouwen en met de basalt batterij  hun netwerkcongestieprobleem willen oplossen. “Ik ben uiteraard trots een zo eenvoudig en betaalbaar systeem op de markt te kunnen brengen dat eigenlijk net zo werkt als een straalkachel.”