Aantal aardgasvrije woningen is in twee jaar tijd bijna verdubbeld

11.11.2025 Sjoerd Rispens

Het Klimaatakkoord is inmiddels zes jaar oud en moest als leidraad dienen voor een aardgasvrije toekomst. Nu, in 2025, telt Nederland zo’n 1,5 miljoen aardgasvrije woningen en 2,6 miljoen warmtepompen, zo blijkt uit het rapport Op Weg naar CO2-neutraal van Duurzaam Gebouwd. De energietransitie gaat snel, blijkt uit het rapport, evenals dat de hybride warmtepomp nog altijd het populairst is in bestaande woningen.

De meeste CO2-uitstoot is afkomstig van woningen. Ruim 27 miljoen ton per jaar. Dit segment vormt volgens de onderzoekers dan ook de ruggengraat en grootste uitdaging binnen de transitie. Dat ligt niet zozeer aan de complexiteit van het verduurzamen van woningen, maar aan de grote schaal en aantallen. Ruim zeven miljoen woningen die voor 1990 gebouwd zijn vaak nog grotendeels afhankelijk van aardgas. Deze woningen moeten de komende decennia stap voor stap verduurzaamd worden, door middel van isolatie, HR++-glas en hybride warmtepompen. Het volledig CO2 -neutraal maken van de sociale huurvoorraad alleen al vraagt een investering van 135-190 miljard euro.

Het rapport laat zien dat het aantal aardgasvrije woningen in twee jaar tijd bijna verdubbelde: van 821.000 in 2023 naar 1,49 miljoen in 2025. Het aandeel woningen met een slecht energielabel (E, F, G) daalde naar 12,2 procent. Elke verduurzamingsslag is mooi meegenomen, maar de onderzoekers geven aan dat het tempo echt omhoog moet om de gestelde doelen te halen. Er worden drie scenario’s gepresenteerd door de Verduurzamingscalculator, ontwikkeld door Renor en IGG Bouweconomie. Dit digitale hulpmiddel biedt inzicht in verduurzamingsmogelijkheden en helpt bij het maken van onderbouwde keuzes op portefeuilleniveau én gebouwniveau.

Toekomstscenario’s

In het eerste scenario wordt er beperkt ingezet op isoleren. Huizen kunnen energielabel A dan wel halen, maar deze inzet is niet voldoende om de CO2-neutrale doelen te halen. Bovendien is een aansluiting op een duurzame warmtebron dan niet mogelijk. De thermische schil zou dan later moeten worden aangepakt om de klimaatdoelstellingen te halen. De kosten van dit scenario komen uit op 27 miljard voor de woningen.

In het tweede scenario wordt ingezet op lagetemperatuurwarmtenetten (LT). Daarmee kan dan maximaal energielabel A+ gehaald worden. Dat komt doordat de huidige rekenwaarde van een laagtemperatuur-warmtenet nog niet gunstig genoeg is. Zodra warmte duurzaam wordt opgewekt en dit ook zo gewaardeerd wordt, kan dit scenario wél leiden tot CO2 -neutraliteit.

Het derde scenario biedt de mogelijkheid om woningen al direct CO2-neutraal te maken door een combinatie van een warmtepomp, warmte-terugwinningventilatie en een goed geïsoleerde bouwschil toe te passen. Hiermee zijn woningen bovendien meteen toekomstbestendig maar zo’n combinatie maakt het scenario ook veruit het duurste en betaalbaarheid is een heel precair thema binnen de transitie.

“De effectiviteit en toepasbaarheid van maatregelen zijn sterk afhankelijk van de lokale situatie”, schrijven de onderzoekers. “Een gerichte aanpak per woningtype en per locatie is daarom essentieel om een kostenefficiënte en toekomstbestendige verduurzamingsstrategie te bepalen.”

De Verduurzamingscalculator is al in de praktijk getest. Bij een woningcorporatie met een gemengde portefeuille van jaren 60 portiekwoningen en jaren 90 eengezinswoningen, werd met de Verduurzamingscalculator per woningtype een maatregelpakket doorgerekend. Voor de portiekwoningen bleek aansluiting op een LT-warmtenet met aanvullende isolatie het meest kostenefficiënt. Voor de eengezinswoningen was een individuele warmtepomp met dakisolatie en triple glas de beste optie. Deze inzichten vormden de basis voor een herijking van de renovatiestrategie.

Veel vorderingen maar de tijd dringt

Aansluiting op duurzame laagtemperatuurwarmtenetten, gecombineerd met een hoogwaardige thermische schil en geschikte afgiftesystemen, vormt een kansrijke route. Maatregelen die slechts een tussenstap naar label A opleveren, leiden op termijn tot dubbel werk en dubbele investeringen. De Verduurzamingscalculator toont aan dat slimme scenario’s corporaties helpen hun portefeuille stapsgewijs richting CO2 -neutraliteit te brengen. De uitdaging is groot, maar door vandaag strategische en toekomstgerichte keuzes te maken, kunnen corporaties bijdragen aan betaalbare, comfortabele én klimaatbestendige woningen in 2050.

“De afgelopen jaren zagen we daar veel vorderingen, maar de tijd dringt”, aldus Diederik Samson, voorzitter van de Klimaattop Gebouwde Omgeving die onlangs in Utrecht plaatsvond. “We willen van woningcorporaties inspirerende voorbeelden zien, onder andere over hoe we de bestaande bouw toekomstbestendig maken. Een belangrijk onderdeel is de component communicatie, het meenemen van bewoners in deze transities.”

Samson heeft daarnaast hoge verwachtingen van de Rijksoverheid: “Zoals daadkracht rondom netcongestie. Willen we ons elektriciteitsnet optimaal benutten, dan moeten we toe naar een systeem waarbij stroom en het transport ervan tijdsafhankelijke tarieven kent. De spitsheffing. Die kwam er niet op de weg en daarom staan we nog steeds iedere ochtend vast. Een maatschappelijke én culturele uitdaging.”