De kasseien moeten uit de grond in Brugge. Als het aan de gemeente ligt gaat ze flink aan de slag om de stad te verduurzamen met een warmtenet. Een warmtenet zal volgens een studie 75 procent van de woningen en panden moeten verwarmen. De afvalverwerker IVBO (Intergemeentelijk samenwerkingsverband voor Vuilverwijdering en -verwerking in Brugge en Ommeland) kan hierin een belangrijke speler zijn. Een behoorlijke klus waar de Nederlanders en de Belgen van elkaar kunnen leren.

Al sinds 1982 zet de Brugse afvalcentrale IVBO afval om in duurzame elektriciteit en warmte waarmee het warmtenet wordt gevoed. De afvalverwerker is daarmee een echte pionier in Vlaanderen. Dankzij dit warmtenet wordt nu al jaarlijks 10.000 ton aan CO2 vermeden. Daarmee is de Vlaamse stad een echte baanbreker te noemen op het gebied van warmtenetten. Destijds werd het ziekenhuis en de gevangenis en later ook appartementen aangesloten op het net gevoed door de afvalcentrale.

'Doodzonde om de warmte zomaar de  lucht in te laten vliegen'
Nu is dat warmtenet toe aan vervanging en maakt Brugge stappen om de hele stad, inclusief de buitenwijken, aan te sluiten op een nieuw net. Het prachtige oude centrum vol historische gebouwen incluis. Geert Dooms, verantwoordelijke voor de afvalenergiecentrale van IVBO en het beheer van het warmtenet, vertelt hoe het ervoor staat.

“Vanaf het begin, bij de bouw van de afvalcentrale, werd al aangegeven dat er wat met de restwarmte moest gebeuren. Doodzonde om dat zomaar de lucht in te laten vliegen. De bouwers hadden hun huiswerk goed gedaan en wilden tevens elektriciteit produceren. Dat was in het begin nog een probleem, omdat er in België een monopoly was op de elektriciteitsmarkt waardoor de elektriciteit enkel door IVBO zelf en hun directe buren gebruikt mocht worden. De wetgeving is op dat vlak inmiddels veranderd en IVBO produceert sinds 2012 met een deel van de warmte elektriciteit voor een groot aantal huishoudens.”

Tijd voor vernieuwing
Dooms vertelt: “Gelijktijdig met de afvalenergiecentrale, werd ook het ziekenhuis gebouwd. Daar zijn wij toen mee in gesprek gegaan voor het leveren van warmte. En zo geschiedde. Het net werd wel sterk overgedimensioneerd, wat toen gebruikelijk was. Daardoor konden we ook aan anderen gaan leveren. Dat werden wel vooral grote gebouwen. Particuliere woningen waren destijds nog niet interessant. Wij produceren warmte, we beheren het net en we zijn leverancier. Wij hebben de verantwoordelijkheid en dus de morele plicht om dat goed te doen. Ik geloof dat we kunnen stellen dat we dat al 40 jaar naar behoren doen en de klant een zeer goede service en warmteprijs geven.”

Maar nu is het tijd voor vernieuwing, want het net moet uiteraard wel goed blijven functioneren. IVBO heeft toegezegd zelf 20 miljoen te willen investeren, maar er is ook geld van de overheid wenselijk om de enorme klus te kunnen klaren. En daar komt meteen de eerste moeilijkheid om de hoek kijken: het Vlaamse subsidiesysteem is erg gericht op het bijkomend vermijden van CO2-uitstoot en daarom is de aanvraag om financiële bijstand afgekeurd omdat het renoveren van de backbone geen extra CO2-uitstoot zou voorkomen.

'De Vlaamse overheid moet inzien dat een vernieuwing juist CO2-uitstoot bespaart'

Dooms: “Dat is natuurlijk kort door de bocht geredeneerd. Wij gaan niet alleen renoveren, maar ook het net uitbreiden. Het is een strategische investering waar de komende 15 jaar op kan worden verder gebouwd. Het is jammer dat de Vlaamse overheid niet inziet dat de vernieuwing van het warmtenet ervoor zal zorgen dat we juist meer CO2-uitstoot zullen besparen door het verhogen van de capaciteit en het mogelijk maken om nog meer gebouwen te laten aansluiten op een duurzame vorm van verwarming.

"Zeker in het licht van het feit dat er middelen beschikbaar zijn, is het frustrerend te moeten vaststellen dat de wil er niet is om ons verhaal financieel te ondersteunen. Zouden we dan eerst het oude net moeten sluiten en een volledig nieuw net moeten aanleggen om wel in aanmerking te komen voor subsidie? Dat is natuurlijk een onlogisch en weinig efficiënt verhaal.”  

Maar Dooms is ook trots: “Ik ben er fier op dat we dit al zolang doen en dat we zo’n uniek project onder onze hoede hebben. We hebben geleerd van het vorige traject. De techniek om de huizen te verbinden is inmiddels sterk verbeterd. Vorig jaar leverden wij warmte aan 140 woningen en we gaan straks richting de 600. Dit staat nog los van de aansluiting van het centrum, want we hebben nog wel wat reserve.

"Bijkomend wordt er ook gezocht naar andere alternatieve warmtebronnen, want met onze warmte alleen gaat de stad het niet redden. Hiervoor zijn we met verschillende partners in gesprek. Er worden mooie stappen gezet en er is vooruitgang maar er zijn nog uitdagingen aan te gaan om alles tot een goed einde te brengen. Eén ding is zeker: het nieuwe net is de meest duurzame oplossing om de stad Brugge en omgeving van warmte te voorzien.”