De plug and play-warmtepomp. We willen hem. Het zou ontzettend veel problemen oplossen. Maar gaat hij er komen? Of is het een sprookje wat we elkaar voorhouden? Want was het maar zo eenvoudig. Er zit van alles achter: techniek, geld, wetgeving, maar ook de psyche van de mens. Het grootste deel van de consumenten komt namelijk alleen in actie als het pijn doet. Zodra de urgentie van een hoge energierekening weg is, zakt die urgentie ook. Eric van den Oudenalder, technisch verkoopadviseur bij Jaga, weet alles van afgiftesystemen en heeft een mening over wat er zou moeten gebeuren.

Jaga maakt sinds 1962 afgiftesystemen. Zij hebben met hun LT-convectoren een vrij eigenwijs ontwerp gemaakt dat uitermate geschikt is voor lage temperatuurverwarming. Hiermee kunnen ze vrij eenvoudig mee in de transitie naar warmtepompen en warmtenetten.

Wat is een plug and play-warmtepomp?
Een leek zou denken: iets wat snel en eenvoudig is aan te sluiten op een bestaand systeem. Van den Oudenalder: “Dat kan altijd, maar werkt het ook? Nee. Dat gaat niet. Dan ben je op zoek naar een pil die alle ziektes kan oplossen. Elke ziekte is uniek en elke woning ook.”

Uiteraard kun je de bestaande woningen onderbrengen in bepaalde bouwperiodes. Maar dan nog: je kunt een jaren zestig woning hebben met enkel glas, niet geïsoleerd en met houten vloeren en je kunt dezelfde woning hebben met het HR++-glas, kierdichtheid en zeer goede isolatie. En daar tussenin zit ook nog van alles.

‘De bouwfysische eigenschappen van een huis zijn het allerbelangrijkste’
Van den Oudenalder: “Eigenlijk is het niet zo ingewikkeld als het lijkt. Het is gewoon afvinken wat je constateert. Het valt en staat allemaal bij isoleren. Wat je niet nodig hebt, hoef je ook niet te besparen. En als je daar nu geld aan uitgeeft, dan heb je daar over dertig jaar nog steeds plezier van. De bouwfysische eigenschappen van een huis zijn het allerbelangrijkste.”

Daarna kun je gaan kijken welke warmtepomp er bij jouw woning past. Ook dat is weer voor iedereen anders. “Er zijn veel aanbieders die tegen de consument zeggen: wij hebben voor 4.000 euro een warmtepomp voor je. Maar past die bij je huis en houdt hij je comfortabel warm? En daarbij moet je kijken of je huidige afgiftesysteem erbij past of vervangen moet worden”, vertelt hij.

Welke opties zijn er?
Er zijn drie soorten afgiftesystemen: radiatoren, convectoren en vloerverwarming. De meeste mensen hebben geen zin in ‘veel gedoe’. Ze vinden het zonde om hun mooie houten vloer eruit te trekken en zitten niet te wachten op het opnieuw laten stucen van de muren als de radiatoren van de wand gaan. De Strada Hybrid-convectoren van Jaga lossen deze beide problemen op. Ze zijn net zo groot als de radiatoren die er nu hangen, maar dan op LT temperatuur van 45 graden Celsius.

Op de website van Jaga vindt de consument een handige tool. Hierin geef je de bouwperiode van je huis aan, je geeft aan welke isolatiemaatregelen er zijn getroffen en welk glas je hebt en wat je wens is: cv-ketel, hybride of all elektric. Vervolgens geef je aan welke afgiftesystemen er nu hangen en dan geeft de tool de opties aan.

Maar plaats je nog overal een afgiftesysteem?
Bijna niemand heeft ze toch meer aan in de slaapkamer? “Dat is inderdaad een keuze, maar vergeet niet dat het kamergebruik de laatste jaren anders is geworden en dat je daar rekening mee moet houden. Kijk even naar de coronatijd. Ineens ging iedereen in de slaapkamer werken. En er wordt nog steeds veel meer thuis gewerkt. Wil je het daar dan toch ook niet warm hebben? Vroeger werd de slaapkamer alleen om te slapen gebruikt, tegenwoordig zitten kinderen er veel meer achter hun playstation of achter de laptop films te kijken en hopelijk wat huiswerk te doen.”

'Plug and play is wensdenken'
"Ik vind plug and play wensdenken. Het is net zoals bij auto’s, daar heb je ook allerlei smaken: diesel, benzine, hybride, elektrisch. Dat is in onze sector precies hetzelfde. Er is een grote diversiteit en er is voor iedereen een andere oplossing”, verklaart Van den Oudenalder.  

“De ontwikkelingen bij afgiftesystemen gaan door. Ze worden dynamisch en dat betekent dat er een ventilator in komt te zitten. Die maakt hem krachtiger en die moeten extreem stil zijn. En we willen uiteraard dat ze ook kunnen koelen. Dat kunnen deze dynamisch aangestuurde convectoren dan ook.”

Er zijn dus nog erg veel hordes die genomen moeten worden, hoe kunnen we versnellen?
“De ouderen zouden de bewustwording van de jeugd nu eindelijk eens over moeten nemen. We kennen allemaal wel jongeren die in koude studentenflats wonen. En je kunt er veel van zeggen: maar ze zijn veel beter met het milieu bezig dan de oudere generatie. Ze eten vaak geen vlees, kopen bij de kringloop, ze snappen dat ze voorzichtig moeten zijn met moeder aarde. Maar ze zijn overgeleverd aan de woningbouwvereniging. Als ze bellen wanneer ze nu eindelijk eens dubbel glas krijgen dan wordt er gezegd: dat komt over vijf jaar als we gaan schilderen.”

Hij besluit: “Mijn boodschap is: begin er nu mee. Want als je het nu niet doet heb je over vijf of tien jaar het probleem alleen maar groter gemaakt. Dan is de energieprijs misschien nog wel veel hoger geworden, of is je bestedingsruimte anders. En er voor sparen lukt vaak slecht. Dus kijk of je bij overwaarde dat geld kunt gebruiken voor het verduurzamen van je woning. Of sluit een verduurzamingslening af. Want al dat geld komt meteen weer naar je toe.”