Dat je je handen moet wassen, afstand moet houden en je moet laten testen mag na ruim een jaar vol persconferenties wel duidelijk zijn. Maar hoe zit het met de nieuwe maatregel tegen het coronavirus?

Onlangs kwam het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu met een verrassende en ingrijpende conclusie. Ventilatie werd de vierde basismaatregel in de strijd tegen het coronavirus. Maar wat ‘goed ventileren’ precies inhoudt, staat volgens Den Haag momenteel open voor discussie. “Dat zijn we aan het uitwerken”, liet de Minister weten. Het is volgens hem belangrijk om dit aan professionals over te laten. “Voor je het weet doet iedereen een ventilator aan, waarmee het virus juist verder wordt verspreid.”

Verschillende partijen zouden op de vierde basismaatregel hebben aangedrongen. Met name op scholen en in de horeca is goede luchtstroom belangrijk. Maar hoe meet je nou of het binnenklimaat in je ruimte gezond is?

Little Lilly
De Belgische Alexandra Lybaert ontwikkelde de Little Lilly, een apparaatje dat het CO2-gehalte in een ruimte kan meten. “Onlangs had ik het apparaatje mee naar een kapper in Gelderland. Niemand droeg een mondkapje, blijkbaar hoefde dat al niet meer in Nederland.” De ramen en deuren waren gesloten. De Little Lilly gaf een CO2-waarde aan van 2000 delen per miljoen (ppm). “Vijf keer hoger dan buiten, en 1200 ppm boven de bovengrens die vaak door virologen wordt aangehaald.”

Hoeveel CO2 ppm is gezond?

Goed	400 tot 800 ppm
Medium	800 tot 1200 ppm
Slecht	Boven 1200 ppm

Door tocht te creëren daalde de hoeveelheid CO2 gelukkig al snel tot onder de 800 ppm. De kapper die Lybaert bezocht had nog nooit gehoord van het nut van CO2-monitoring ten tijde van de pandemie. Het meten van CO2 kan een goede maatstaf zijn van in hoeverre een ruimte voldoende geventileerd is. Covid-19 maakt namelijk, net als CO2, deel uit van uitgeademde lucht. In België is om die reden een grens ingesteld van 900 ppm in een ruimte.

Luchtvochtigheid
Bert Leffers van Stulz meent dat ventilatie er al veel langer om bekend staat virussen en andere schadelijke stoffen weg te kunnen drijven. De Britse verpleegkundige Floris Nightingale stelde 150 jaar geleden al dat goede ventilatie besmettingen voorkomt. “Helaas is men veel gaan recirculeren om energie te kunnen besparen. En dat terwijl de hoeveelheid verse buitenlucht en de luchtvochtigheid juist van groot belang zijn.” Een lage luchtvochtigheid zorgt dat virussen zich makkelijker verspreiden.

Kleinere deeltjes
Sinds het begin van de coronapandemie werden vragen aangewakkerd over het nut van ventileren. Leffers maakte aan de hand hiervan een presentatie voor de vakvereniging en schreef een whitepaper over hoe ventileren invloed uitoefent op virusverspreiding en wat men nu al zelf kan doen.

Hierin geeft Leffers onder meer aan dat een lage luchtvochtigheid er voor zorgt dat de druppels die virusdeeltjes meedragen sneller kleiner worden. Daardoor ontstaan er aerosolen die eerder diep in de ademhalingsorganen kunnen doordringen.

Daarnaast is ventilatie met aparte inblaas en afzuiging volgens hem aan te raden. “Zo komt er verse lucht binnen en gaat de ‘oude’ lucht naar buiten.” Dat de oude, mogelijk vervuilde lucht buiten terechtkomt, is volgens Leffers niet erg. Schadelijke virusdeeltjes gaan namelijk snel verloren in de atmosfeer.

900 deeltjes per miljoen
In een goed geventileerde woning wordt voortdurend de lucht ververst. Verse lucht komt binnen en oude, vervuilde lucht verlaat de kamer. Volgens het Belgische Agentschap Zorg & Gezondheid ligt de grens van CO2 op 900 ppm voordat er een ongezonde situatie ontstaat.

De 900 ppm die volgens Lybaert in België aan wordt gehouden is in Nederland vaak al de norm. Arthur van der Lee van Dutch Climate Systems stelt dat deze norm vooral op scholen gehanteerd wordt. Dat komt niet alleen door het risico op ziektes. “Een goede luchtkwaliteit uit zich ook in betere concentratie.” Continu ventileren is volgens hem de beste uitkomst, maar daar zal wel een apparaat voor moeten worden aangeschaft. “Een raampje openen is nu eenmaal makkelijker, maar brengt wel koude of warme lucht direct naar binnen. Een oplossing die zowel ventileert, warmte terugwint als koelt is daarom gewenst”, stelt Van Der Lee.

Helder verhaal
“Je moet het verder simpel houden. Als je teveel regels oplegt wordt het een ingewikkeld verhaal. Het draait om praktische keuzes. Veiligheid tegen het virus is volgens mij afhankelijk van meer variabelen dan enkel de hoeveelheid CO2 ppm. De afstand, hoeveelheid mensen en de vorm van een ruimte hebben ook invloed.” Om het laagdrempelig te houden, is een CO2-meter die een waarde van onder de 900 ppm uitslaat, al het slaken van een zucht van opluchting waard. Zolang die zucht maar niet teveel CO2 bevat.