Nu de gasprijs de lucht in schiet, lijkt het een logische zet om de cv-ketel in de ban te doen en te stoppen met aardgas. Maar is dit wel de oplossing? Peter Cool, CTO van Intergas, legt uit dat het iets gecompliceerder zit dan dat.

Naast de gasprijs, schiet ook de prijs van stroom omhoog als gevolg van het sluiten van steenkolencentrales. Veel van onze elektriciteit wordt momenteel nog fossiel opgewekt. Nu COVID-19 zich langzaam terugtrekt, trekt de economie steeds verder aan. We hadden deze ontwikkelingen dan ook van verre kunnen zien aankomen, stelt Cool. “Het hele energiesysteem is in onbalans. Daar zijn we door deskundigen al jaren voor gewaarschuwd.”

Gaskraan dichtdraaien
Cool vervolgt: “De mensen in Groningen hebben te lang in de kou gestaan. Hierom moet de gaskraan in Groningen in rap tempo dicht worden gedraaid. Dat heeft natuurlijk wel grote gevolgen voor de rest van het land.”

Zonnepanelen en windturbines zijn grillige aanbieders van stroom, terwijl het verbruik ook heel grillig is, aldus Cool. “Zo heeft bijvoorbeeld het thuiswerken de vraag veranderd. We slaan momenteel veel te weinig energie op. Wat we op dit moment hebben staan aan batterijen, mag eigenlijk geen naam hebben.”

Emotie en prijsfluctuatie
Volgens Cool is de grote onbalans grotendeels te wijten aan het feit dat de meeste beslissingen politiek worden genomen en niet rationeel. “Als de winter mee blijkt te vallen, kan de prijs van gas straks ook weer hard naar beneden gaan.” Hevige prijsfluctuaties gaan vaak ook gepaard met emoties.

De afhankelijkheid van stroom en het bijbehorende kostenplaatje kunnen niet worden onderschat. Voelde men zich vroeger verheven als er een televisietoestel in de woonkamer stond, tegenwoordig hangt er in iedere slaapkamer één aan de wand, benoemt Cool. “Natuurlijk worden apparaten wel zuiniger, maar het weegt niet op tegen de hoeveelheid stroomgebruikende apparaten.”

Gratis energie
Cool is een groot voorstander van de hybride warmtepomp, die zowel elektrische verwarming als verwarming met gas mogelijk maakt. “Zo maak je gedeeltelijk gebruik van gratis energie als het ware, namelijk de buitenlucht of een waterbron. Het maakt je ook onafhankelijker. Belastingen kunnen hele onverwachtse dingen doen, zo is gebleken.”

Volledig van het gas afstappen is vooralsnog toekomstmuziek, aldus Cool. “De komende vijftien tot twintig jaar blijft er altijd nog wel een rol bestaan voor gas. Wellicht in de vorm van waterstof.” Met een hybride ben je niet van slechts één bron afhankelijk. Een groot voordeel als, zoals nu, gas heel duur is.

Maar ook als stroom heel duur is, wat ook vaak genoeg voor komt. “De warmtepomp en elektrische voertuigen vragen natuurlijk ook veel stroom. Daarnaast is het aantal stroomgebruikende apparaten gigantisch toegenomen, en het einde is nog lang niet in zicht.”

Meerdere bronnen overbodig
“Eén kubieke meter gas kost nu 1,26 euro en 1 kilowattuur elektriciteit is 0,31 euro. Aangezien 1 kubieke meter gas een energie-inhoud heeft van 10 kilowattuur is een elektrische kuub gas dus 3,10 euro.” Hybride is volgens Cool een toegankelijke en daarmee betaalbare manier om kennis te maken met elektrisch verwarmen middels een warmtepomp. “Bij het volledig verwarmen met een warmtepomp moet je deze dimensioneren op de slechtste dag. Het komt niet vaak voor, maar als het wel een keer -10 graden Celsius wordt zoals in februari, heb je een aanzienlijke warmtepomp nodig om daar tegenop te kunnen.”

Fossiele stroom
Cool belooft dat men vanaf een hybride geen grote renovatie hoeft te ondergaan om over te stappen op all-electric oplossingen. “Een hybridesysteem kan worden gevoed met groen gas en waterstof. Dan ben je volledig verduurzaamd. Bedenk verder dat stroom nog lang niet fossielvrij is. De drang om nu naar volledig elektrisch te gaan en dit als duurzaam te bestempelen is daarmee onzin, het brengt alleen maar heel veel kosten met zich mee.”

Cool stelt dat de directe overgang naar all-electric voor ons stroomnet echter wel een prijzige renovatie vereist. “Het grootschalig toepassen van volledige elektrische verwarming zal de netwerkcongestieproblematiek nog verder vergroten. De hybride kan helpen de belasting van het stroomnet te verminderen door over te schakelen op gas ten tijde van een stroompiek.”

Buffervat
Bij een all-electric oplossing meent Cool dat het buffervat van de warmtepomp aanzienlijk groter moet zijn, mocht het willen compenseren voor gas. “Als de buitentemperatuur onder de vijf graden Celsius is loopt de efficiëntie van de warmtepomp terug en krijg je last van bevriezen en de daarbij behorende ontdooicyclus die energie kost.”

Er zijn volgens Cool meerdere aspecten die een volledig elektrische warmtepomp lastig te verkopen maken. Zo is er in veel huizen te weinig ruimte voor een voorraadvat voor warm douchewater. “En dat is dan ook weer een voordeel van hybride: je hebt een kleinere warmtepomp nodig voor als het buiten niet al te koud is, wat het 95 procent van de tijd niet is.”

Cool benadrukt dat isolatie de eerste de beste stap is in de juiste richting: “De beste energie is de energie die je niet gebruikt.”