Uit onderzoek van TNO blijkt dat ruim 600.000 huishoudens in 2022 in energiearmoede leefden, dat is een groei van 18 procent ten opzichte van 2020. Dankzij financiële compensatiemaatregelen tegen energiearmoede is een verdubbeling van het aantal energie arme huishoudens echter vermeden. Zonder compensatie maatregelen zouden bijna één miljoen huishoudens in energiearmoede leven.

TNO combineerde voor het onderzoek de meest actuele cijfers van het CBS over energiearmoede uit 2020 met de energieprijs van 2022. De energiekosten werden gecorrigeerd voor de compensatiemaatregelen en de energiebesparing per huishouden, en verdeeld in verschillende scenario’s.

Volgens de TNO geeft het scenario met compensatiemaatregelen en energiebesparing de beste inschatting van energiearmoede in 2022 in Nederland. Voorbeelden van financiële compensatiemaatregelen zijn de energietoeslagen van 1.300 euro voor gezinnen met een inkomen van maximaal 1.800 euro, lagere energiebelasting en een algemene korting van 190 euro op de energierekening in november en december. Volgens dit scenario leven 7,4 procent van alle huishoudens in Nederland in energiearmoede.

Energiearme huishoudens gaven in 2022 12.7 procent van hun inkomen uit aan energiekosten, in 2020 was dat 9 procent. De stijging van de rekening bedroeg tussen de 65 en 190 euro per maand in 2022. Zonder maatregelen was dit bedrag gemiddeld 260 euro geweest. De rest van Nederland is naar schatting in 2022 gemiddeld 7,8 procent van hun inkomen kwijt aan de energierekening, in 2020 bedroeg dit 4,2 procent.

Verstedelijking
Er is mogelijk een trend te zien dat energiearmoede verstedelijkt. Op basis van de schattingen van TNO is er een sterke toename in energiearmoede in gemeenten Helmond, Rotterdam, Tiel, Doesburg, Assen, Enschede, Gorinchem, Vlaardingen, Westervoort, Amsterdam en Diemen. De hoogste percentages energiearmoede in 2022 zijn in Noordoost Groningen, Zuid-Limburg, Rotterdam, Den Haag, Arnhem, Almelo en Enschede. 

Aanbevelingen
Volgens onderzoeker Peter Mulder van de TNO is verduurzaming de oplossing om energiearmoede tegen te gaan. Volgens Mulder moet het kabinet in samenwerking met woningcorporaties de focus leggen op het isoleren van de allerslechtste  woningen. Volgens Mulder is er meer budget beschikbaar voor de verduurzaming van huizen sinds de verhuurdersheffing is afgeschaft.

Energiebesparing heeft relatief weinig bijgedragen aan het voorkomen van energiearmoede, 40.000 huishoudens hebben energiearmoede kunnen voorkomen door energiebesparing. Daarbij is het voor de allerarmste huishoudens geen optie om de kachel lager te zetten, als deze al nauwelijks aan staat.

Lees ook: Een inclusieve energietransitie: alle Nederlanders aan hernieuwbare energie

Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie, en Carola Schouten, minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, reageren op het rapport in een Kamerbrief: “Het kabinet zal de inzichten van CBS en TNO meenemen in aanloop naar de Voorjaarsbesluitvorming, er zal nadrukkelijk worden gekeken naar de behoefte van huishoudens nadat de compensatiemaatregelen aflopen en het versnellen van het verduurzaming van huizen.”