Vanwege de enorm gestegen energieprijzen werkt de Europese Commissie aan een noodinterventie op de energiemarkt, dat zei Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen gisteren in een speech. De Commissie richt zich in eerste instantie op de elektriciteitsmarkt en wil de gas- en stroomprijzen loskoppelen, maar wil uiteindelijk de hele energiemarkt structureel hervormen.

Op dit moment is de Europese energiemarkt zo geregeld dat de prijs van elke vorm van energie wordt bepaald door de duurste opwekvorm. Hierdoor hebben de hoge gasprijzen grote invloed op de prijzen van andere energievormen.

Dat zit zo: als de goedkoopste opwekvorm 100 euro per megawattuur kost en de duurste opwekvorm kost 500 euro, dan kan de goedkoopste opwekvorm dezelfde prijs vragen. Het verschil is winst voor degene die de goedkope stroom heeft opgewekt.

“De torenhoge elektriciteitsprijzen leggen nu om verschillende redenen de beperkingen van ons huidige ontwerp van de elektriciteitsmarkt bloot. Het is onder totaal andere omstandigheden en voor totaal andere doeleinden ontwikkeld. Het is niet meer geschikt voor het doel”, aldus Von der Leyen.

“Daarom werken wij, de Commissie, nu aan een noodinterventie en een structurele hervorming van de elektriciteitsmarkt. We hebben een nieuw marktmodel voor elektriciteit nodig dat echt functioneert en ons weer in balans brengt.”

Iedereen lijkt te willen ingrijpen, maar hoe?
Tsjechië, dat nu het roterend voorzitterschap van de Europese Unie in handen heeft, kondigde vrijdag al aan dat het een spoedvergadering van de Europese ministers van Energie wil inlassen.

Daarbij sprak de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer al de hoop uit om de gas- en stroomprijzen los te koppelen. “We mogen niet toestaan ​​dat Poetin elke dag de Europese elektriciteitsprijs bepaalt”, zo tekent EURACTIV hem op.

Ook zal dan een mogelijk prijsplafond voor gas ter sprake komen, meldt Het Financieele Dagblad. Maar dan blijft de vraag open of de Europese lidstaten wel voldoende gas zullen kunnen kopen op de wereldwijde gasmarkt.

Een alternatief zou kunnen zijn dat overheden het verschil tussen de marktprijs en een acceptabele prijs gaat compenseren. Dit brengt echter weer hoge kosten met zich mee en kan de huidige inflatie nog verder aanwakkeren.

Afwachten is hoe dan ook geen optie meer zegt Mohammed Chahim, lid van het Europees Parlement namens de PvdA, tegen Het Financieele Dagblad. “De markt faalt op dit moment, dus dat er ingegrepen moet worden is vanzelfsprekend.”

Duitsland denkt aan extra belasting voor elektriciteitsbedrijven
Nederland gebruikt relatief veel gas en is daarom – net als Duitsland – lange tijd voorstander geweest van de huidige werking van de energiemarkt. Maar vanuit Duitsland komen inmiddels andere geluiden door.

Zo maakte de Duitse regering afgelopen vrijdag al bekend aan een "fundamentele hervorming" van de energiemarkt te werken door de gas- en stroomprijzen los te koppelen, dat meldt EURACTIV. Von der Leyen sluit zich nu aan bij deze oproep.

Aangezien de elektriciteitsprijzen in Frankrijk – door afgeschaalde kerncentrales – ook torenhoog zijn, lijken de machtigste lidstaten van de Europese Unie en het belangrijkste bestuursorgaan nu voor loskoppeling te zijn. Frankrijk sprak zich ook al eerder uit voor een structurele hervorming van de energiemarkt.

"Het doel is dat zowel consumenten als de industrie meer profiteren van hun elektriciteitsrekening door het feit dat hernieuwbare energie zo goedkoop produceert", zo haalt EURACTIV een Duitse regeringswoordvoerder aan. Om het voorstel te financieren denkt de Duitse overheid aan een extra belasting voor elektriciteitsbedrijven die profiteren van de hoge prijzen.

Gestegen energieprijzen en zwak vertrouwen duwen economie richting recessie
Alle inspanningen van de Europese Commissie ten spijt, de kans dat een recessie nog valt af te wenden lijkt zeer gering. Zo heeft het Economisch Bureau van ABN AMRO een flinke recessie in de eurozone al in zijn basisscenario opgenomen.

Lees ook: Energiemarkten op hol geslagen, is een energie-inflatie gedreven recessie nog te voorkomen?

Hoewel de Nederlandse economie met 2,6 procent “verrassend sterk gegroeid” is, zal ook hier eind 2022 vermoedelijk een lichte recessie komen. “Wij verwachten dat de Nederlandse economie in 2022 met 4,7 procent groeit en met 0,5 procent in 2023.”

Wereldwijd zwakt de groei af en de bank gaat er daarom vanuit dat ook het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten in (milde) recessies zullen komen. Ondanks dat de aanhoudende problemen in internationale aanvoerlijnen in kracht afnemen.

“De gestegen energieprijzen en het zwakke ondernemers- en consumentenvertrouwen vormen voor ons reden om in ons nieuwe basisscenario een flinke recessie op te nemen voor de eurozone, ongeacht of er daadwerkelijke energietekorten ontstaan”, zo schrijven Jan-Paul van de Kerke en Aggie van Huisseling, beiden werkzaam voor het Economisch Bureau.