Elke warmtepomp heeft een koudemiddelcircuit. De technologie wordt al honderd jaar heel succesvol gebruikt. Uiteraard moeten de warmtepompinstallateurs weten hoe je met die koudemiddelen moet omgaan. Tijdens het Congres Toekomst van de Warmtepomp vertelde Zohar Tzur van NVKL hoe het zit met F-gassen en de toekomst.

De F-gassenverordening is een Europese wetstekst met als doel klimaatverandering tegen te gaan door emissies van F-gassen zo beperkt mogelijk te laten zijn. Deze eisen worden momenteel herzien. De Europese Commissie maakt een voorstel met input van alle lidstaten. Het eerste voorstel is nu gepubliceerd en in 2024 moet de nieuwe verordening van kracht zijn.

Een transitie in een transitie
De F-gassenverordening is eigenlijk een transitie in een transitie. We zijn bezig met de warmtetransitie waarin we van het aardgas afgaan en we zijn bezig met een transitie van F-gassen naar natuurlijke koudemiddelen. Dat brengt de sector wat uitdagingen voor de komende jaren.  

De F-gassenverordening is een stuk klimaatwetgeving en onderdeel van The Green Deal. Hiervoor geldt de certificeringsplicht waarbij de installateur leert hoe om te gaan met F-gassen en hoe te voorkomen dat ze in de atmosfeer terechtkomen als ze lekken bij het leeghalen van een installatie.

Terugschalen en productverboden
Een belangrijk middel wat de Europese Commissie heeft bedacht is het terugschalen van de quota F-gassen. Dat houdt eigenlijk in dat er een maximale hoeveelheid F-gassen is dat in Europa geproduceerd mag worden. Daar zit een trapsgewijze afschaling in. Ieder jaar wordt dat wat naar beneden afgesteld, om ervoor te zorgen dat de koudemiddelen die gebruikt worden een lagere GWP (global warming potential) hebben.

Een ander belangrijk middel om emissie zoveel mogelijk tegen te gaan zijn productverboden. Daarmee wordt verboden dat je vanaf een bepaald jaar koudemiddelen gebruikt die boven een bepaalde GWP zitten.  

Daling HFK’s is aanzienlijk
Als je kijkt naar de halvering van de vraag naar HFK’s (fluorkoolwaterstoffen) gedurende de huidige verordening, dan is die aanzienlijk. De GWP is gemiddeld gedaald, net als de CO2-emissie in de sector. Dit heeft te maken met betere technische oplossingen om lekken te voorkomen, maar ook met de lagere GWP’S. De GWP is overigens ook gedaald bij geïmporteerde apparaten. In 2015 had een koudemiddel een gemiddeld GWP van 2.000 en inmiddels is dat 1.600.

Maar er zijn ook uitdagingen. Zaken die nog niet zo goed gaan zijn onder andere illegale import, installateurs die hun certificering niet op orde hebben en het tekort aan geschoolde monteurs.

Snelle afschaling van F-gassen
De verwachting is dat met de nieuwe verordening in 2050 740 megaton CO2-equivalent bespaard wordt. Men denkt dat er dan nog maar 14 megaton CO2-equivalent uitstoot is door F-gassen. Een belangrijk onderdeel van de nieuwe verordening is dat de huidige en toekomstige techniek die emissies goed kunnen voorkomen.

Volgens de oude verordening was het idee dat we in 2030 nog 20 procent F-gassen over zouden hebben, maar met de nieuwe verordening is dit teruggebracht naar 5 procent. Dat is een behoorlijk groot verschil. Over het algemeen komt het er op neer dat er veel sneller dan gedacht minder F-gassen zullen zijn. Dit is een uitdaging voor warmtepompfabrikanten wiens productie momenteel toch al overuren draait om de vraag bij te houden. Tegelijkertijd moeten ze dus rekening houden met de afschaling van F-gassen.