TNO heeft een methode ontwikkeld om op grote schaal huishoudens aan te schrijven met passende maatregelen om de woning te verduurzamen. Neem een bewezen verduurzamingsmaatregel, en het AI-model zoekt daar het type woning bij waar deze het beste toegepast kan worden. De methode moet de verduurzaming van de bebouwde omgeving versnellen en wordt voor het eerst toegepast in tien gemeenten in Noord-Holland.

Gemeenten hebben steeds meer moeite om bewoners aan te zetten tot verduurzaming, schrijft TNO. “De traditionele aanpak met standaardbrieven en algemene aanbiedingen werkt minder effectief, omdat de usual suspects al bereikt zijn.” Hier kan de door TNO ontwikkelde contingentenaanpak helpen: op basis van grote databases en eerdere ervaringen bepaalt een algoritme welke maatregel het meest geschikt is voor welk type woning. Zo krijgen huishoudens geen algemene informatiebrief, maar een brief die maatregelen voorstelt die het best passen bij het type woning.

Verduurzamingsmaatregelen in Noord-Holland
Deze contingentenaanpak wordt nu voor het eerst toegepast in tien gemeenten in Noord-Holland. Dat doet TNO samen met Winst uit je Woning, organisator van grootschalige advies- en inkoopacties. De deelnemende gemeentes zijn al langer bezig met verduurzaming van woningen, maar met deze nieuwe aanpak gaan zij veel gerichter doelgroepen aanschrijven.

Samen met de gemeenten heeft Winst uit je Woning contingenten opgesteld, ofwel een groep woningen waarop een bepaalde verduurzamingsmaatregel (zeer waarschijnlijk) toepasbaar is. Bijvoorbeeld adressen met platte daken die in aanmerking komen voor plat dak isolatie en zonnepanelen. Er wordt bepaald welke woningen het meest geschikt zijn voor een bepaalde maatregel en vervolgens wordt die maatregel via een brief aan de betreffende bewoners voorgesteld.

Rogier Donkervoort, expert Industrialised Sustainable Building bij TNO: “Waar nu bij veel gemeenten vaak op basis van bouwjaar wordt aangeschreven, bijvoorbeeld alle woningen uit de periode 45-85 bijvoorbeeld”, vertelt Donkervoort. “Het idee is veel gerichter woningen te binden waar die specifieke maatregelen toepasbaar zijn. En daarvoor hebben we contingenten gevormd op basis van eerdere verduurzamingsprojecten die winst uit je woning heeft uitgevoerd.”

Door de data-analyse die voorafgaat aan het sturen van de brief, kan beter voorspeld worden welke woningen waarschijnlijk baat hebben bij een bepaalde maatregel. Daardoor kunnen duurzaamheidsadviseurs efficiënter werken en hoeven bewoners niet teleurgesteld te worden als een maatregel toch niet mogelijk is.

Dat de contingentenaanpak helpt bij het versnellen van verduurzamen is te zien in de eerste resultaten van de aanpak in Noord-Holland, vertelt Donkervoort: “In een eerste serie acties hebben we gekeken in hoeverre we in staat zijn om met contingenten een betere voorspelling te maken van de technische toepasbaarheid van losse maatregelen. Dan hebben we het over PV, dakisolatie en vloerisolatie.”

“Het blijkt dat we tussen de 7 en 25 procent nauwkeuriger kunnen voorspellen waar die maatregel toepasbaar is.” Vertelt Donkervoort. “Meestal als een bewoner zich aanmeldt komt er een adviseur lang om te kijken of die maatregel wel echt toepasbaar is. Die hoeft dus tussen de 7 en 25 procent minder onnodig langs te komen omdat woningen waarvan op voorhand duidelijk is dat de maatregel niet toepasbaar is, ook niet worden aangeschreven. Dus dat maakt je proces een stuk efficiënter omdat die adviseur minder vaak een woningbezoek doet waarbij hij dan achteraf helaas moet concluderen dat de maatregel niet past.”

Brief aanpassen op type bewoner
Het model dat TNO heeft ontwikkeld, kan dus goed voorspellen in welk type woning een bepaalde verduurzamingsmaatregel toepasbaar is. Maar het project staat nu op het punt om een stap eerder in het proces te kijken: een bewoner krijgt een brief en meldt zich vervolgens wel of niet aan voor de verduurzamingsmaatregel. Door niet alleen naar technische mogelijkheden, maar ook naar ‘demografische contingenten’ te kijken zou een brief niet alleen bij de woning, maar ook beter bij de bewoners moeten aansluiten.

Motivaties, beweegredenen en zorgen rondom verduurzamingsmaatregelen kunnen namelijk erg verschillen tussen verschillende huishoudens. Om daar beter op in te kunnen spelen, wil TNO ook demografische gegevens meenemen in de analyse. Samen met CBS wordt nu onderzocht of er op huishoud-niveau ook contingenten gemaakt kunnen worden.

Zo is er historische data nodig die laat zien of er om een niet-technische reden is gekozen om wel of niet een bepaalde verduurzamingsmaatregel te nemen. Donkervoort: “De verwachting, of de hoop, is dan dat dat tot een hogere conversie gaat leiden in de zin dat meer mensen zich aanmelden.”

Meer provincies volgen
Het project waarin TNO de contingentenaanpak ontwikkelt loopt nog drie jaar, maar zal ondertussen al op meer locaties worden toegepast, vertelt Sten de Wit, programmamanager energietransitie gebouwde omgeving bij TNO. Dat kan zoals in Noord-Holland via de provincie geregeld worden, maar het direct de via de gemeente of verduurzamingsadviseurs gaan.

De Wit: “Ondertussen zijn we ook met Winst uit je Woning aan het verkennen of dit in Provincie Utrecht ook zou kunnen. Daar is een samenwerking van gemeentes die samen aan het verduurzamen zijn. Dus we zijn nu aan het verkennen of we de contingentenaanpak daar ook kunnen inzetten om via gerichter aanschrijven hogere conversies te halen.”

“Wat ons betreft is dit een manier van werken die echt veel meer zijn intrede zou moeten doen. Dat je veel nauwkeuriger registreert welke ervaringen en lessen je opdoet uit verduurzamingstrajecten, en vervolgens weer inzet om heel gericht te kunnen leren. Daar helpt het algoritme bij, maar daarvoor is het ook belangrijk dat je tijdens het project goed vastlegt wat goed is gegaan en niet goed is gegaan.”