Als een gemeente zijn wijken wil gaan verduurzamen via de wijkaanpak komt er veel op ze af. Dan is het goed te weten dat het Wijkkompas bestaat. Want als alle gemeenten voor zichzelf het wiel gaan uitvinden dan zou dat doodzonde zijn. Yael Aartsma van Stroomversnelling, een vereniging van koplopers in de energietransitie, geeft op Duurzaam Verwarmd een seminar over het proces van de wijkaanpak en hoe het Wijkkompas daarbij kan helpen. 

Je hebt enorm veel verschillende disciplines en stakeholders bij het verduurzamen van een wijk. Het begint natuurlijk bij de gemeente en het kernteam wordt verder gevormd door partijen als woningcorporaties, vastgoedeigenaren, bewonersinitiatieven, netwerkbeheerders en waterschappen. Zij moeten naar enorm veel zaken kijken, niet alleen naar technische oplossingen, maar ook sociale componenten.

Wikipedia van de wijk
Alleen is het uiteraard zo dat iedereen in dat kernteam daar met zijn eigen perspectief zit en zijn eigen taal spreekt. Dat moet op elkaar worden afgestemd. Hoe ga je dat samen vormgeven en hoe zorg je ervoor dat je dezelfde taal gaat spreken?

Het Wijkkompas is een instrument voor deze projectteams om door dat proces heen te komen. Je kunt het zien als een soort Wikipedia van de wijk. De stappen die je kunt doorlopen, waarbij gemeenten leren van elkaar en van wat er al is. Dat is belangrijk want waarom zouden alle 355 gemeenten dit voor alle 14.000 wijken zelf proberen uit te vinden?

Do’s en don’ts
De online omgeving van het Wijkkompas helpt projectteams die werken aan een wijkgerichte aanpak te navigeren naar een duurzame wijk. Aartsma helpt ze hiermee om inzicht en houvast te krijgen in alle fases van het proces, met een integrale kijk vanuit alle belangen en een gemeenschappelijke taal voor alle betrokkenen te creëren.

Inmiddels zijn er vijf gemeenten (Leiden, Lelystad, Leusden, Meppel en Apeldoorn) met meerdere wijken via het Wijkkompas aan de slag. Zij leren wat de do’s en don’ts zijn in het proces. En zij kunnen gebruik maken van tools die al bestaan.

Vooral de bewoners en ondernemers niet vergeten
Aartsma: “Wat je bij het begin van een dergelijk proces heel vaak bij een gemeente ziet gebeuren, is dat zij direct aan het rekenen slaan. Ze bekijken als eerste de technisch economische vraagstukken: wat kosten de technische toepassingen, wat is de businesscase en past die technische toepassing wel in de beschikbare ruimte?”

Zij vervolgt: “Pas op een veel later moment, als alle berekeningen al gedaan zijn en plannen zich in een vergevorderd stadium bevinden, bedenkt zo’n gemeente zich dat ze ook met de bewoners en ondernemers moet praten. Dan loopt de gemeente in de besluitvorming al mijlenver voor op de bewoners en ondernemers die wellicht ook hele goede ideeën hebben.”   

Er zijn in de wijkaanpak zes verschillende perspectieven waaraan je vanaf het eerste moment gelijktijdig moet werken:

• Bewoners doen mee
• Vastgoedeigenaren doen mee
• Het besluitvormingsproces moet zorgvuldig en transparant zijn
• Het moet betaalbaar en financierbaar zijn
• Een passend renovatieaanbod
• Een betrouwbaar en fossielvrij energienetwerk

Aartsma: “Als je in de valkuil trapt en eerst vooral technisch economisch bezig gaat en vooral gaat rekenen dan krijg je verderop in het proces gedoe. Welke stappen je wel moet nemen, daar geeft het Wijkkompas antwoord op. Het Wijkkompas is voor iedereen gratis toegankelijk.”

Op woensdag 13 april spreekt Yael Aartsma tijdens het congres Transitievisie Warmte in de praktijk op Duurzaam Verwarmd. Bestel een gratis ticket hiervoor met de code WARMTE365 via deze link. Voor het volledige programma, kijk hier.